Ο Κωνσταντίνος Κακαβούλης και η Αλεξάνδρα Καραΐσκου εκπροσώπησαν τη Homo Digitalis σε συνάντηση με αντιπροσωπεία βουλευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που επισκέφτηκαν την Ελλάδα.

Μαζί με τους ευρωβουλευτές και άλλους συνεργάτες της κοινωνίας των πολιτών, συζητήσαμε για ζητήματα που αφορούν τη χρήση παρεμβατικών τεχνολογιών στους τομείς της αστυνόμευσης και της προτασίας συνόρων, ενώ αναπτύξαμε και επιχειρήματα αναφορικά με τις διατάξεις της προτεινόμενης νομοθεσίας για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Act) και τις σχετικές παρεμβάσεις που απαιτούνται για την ορθή ρύθμιση των προκλήσεων που ανακύπτουν.

Ο Γραμματέας του Δ.Σ., Λευτέρης Χελιουδάκης, εκπροσώπησε τη Homo Digitalis στις εργασίες της Ολομέλειας της Επιτροπής Τεχνητής Νοημοσύνης του Συμβουλίου της Ευρώπης, CAI.

Συγκεκριμένα, στις 21-23/9 βρεθήκαμε στο Στρασβούργο για να στις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται για την υιοθέτηση μιας Συνθήκης για την Τεχνητή Νοημοσύνη, τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, τη Δημοκρατία και το Κράτος Δικαίου! H Homo Digitalis συμμετέχει σε σχετικές συναντήσεις της εν λόγω επιτροπής από την πρώτη ημέρα της σύστασής της, ενώ φυσικά έδινε δυναμικά το παρόν και σε συναντήσεις της προηγούμενης επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης για σχετικά ζητήματα, CAHAI, ήδη από το καλοκαίρι του 2020.

Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για την Επιτροπή Τεχνητής Νοημοσύνης του Συμβουλίου της Ευρώπης εδώ.

Το μέλος μας Αναστάσιος Αραμπατζής συμμετείχε σε σχετική έρευνα του Share Foundation για το νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα αναφορικά με τη σεξουαλική κακοποίηση μέσω εικόνας.

Η ελληνική έννομη τάξη, όπως και πολλών γειτονικών χωρών, δεν περιλαμβάνει μια περιεκτική και σαφή διάταξη προστατεύοντας πρακτικά τις επιζώσες και τους επιζώντες σεξουαλικής κακοποίησης μέσω εικόνας (#imagebasedsexualabuse).

Η έλλειψη ευθείας ρύθμισης ενός πλαισίου που θα ορίζει και θα διώκει το έγκλημα ως αυτοτελές καθώς και #advocacy μέθοδοι ερευνώνται στη συγκριτική μελέτη στη Νοτιοανατολική Ευρώπη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα από το SHARE Foundation. Η τελευταία εξέλιξη στην ελληνική πραγματικότητα (Άρθρο 346 ΠΚ) παρόλο το θετικό της πρόσημο, εντάσσει και πάλι το έγκλημα σε μια σωρεία παραβάσεων όπως αυτή της πλαστογράφησης εντείνοντας την ανάγκη για αυτοτελή ρύθμιση.

Μπορείτε να διαβάσετε τη σχετική έκθεση και να ενημερωθείτε για τις δύο χώρες που αναγνωρίζουν τη σεξουαλική κακοποίηση μέσω εικόνας ως ξεχωριστό ποινικό αδίκημα εδώ.

Στις 9 Ιουνίου 2022, η Homo Digitalis κατέθεσε τις παρατηρήσεις της ενώπιον των αρμόδιων αρχών στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης για το Εθνικό Σχέδιο Οδικής Ασφάλειας 2030.

Με την τοποθέτηση της, η Homo Digitalis εστιάζει τόσο σε ζητήματα προσωπικών δεδομένων που ανακύπτουν στο πλαίσιο εφαρμογής νέων τεχνολογιών για την διασφάλιση της Οδικής Ασφάλειας, όπως καμερών επιτήρησης, τηλεματικής, ειδικών αισθητήρων, και μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όσο και σε θέματα που αφορούν τη χρήση τεχνολογιών Τεχνητής Νοημοσύνης, όπως συστήματα μηχανικής εκμάθησης για την μετατροπή δεδομένων σε χρήσιμους δείκτες για τον τομέα της Οδικής Ασφάλειας.

Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά την ομάδα των μελων της Homo Digitalis για την εθελοντική προσφορά τους στη συγγραφή και κατάθεση των εν λόγω παρατηρήσεων. Οι συντακτική ομάδα απαρτίστηκε από τα εξής μέλη: Καλλιόπη Τερζίδου, Κλαίρη Γραμμένου, Αιμιλία Γιβροπούλου, Ιωάννης Κροντήρης, και Φωτεινή Μπαλαδήμα.

Μπορείτε να δείτε το πλήρες κείμενο των παρατηρήσεων της Homo Digitalis σε μορφή PDF εδώ.

Μπορείτε να δείτε τις παρατηρήσεις μας όπως αυτές έχουν αναρτηθεί στον επίσημο διαδικτυακό χώρο του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών εδώ.

Σήμερα και μετά από σχετική καταγγελία που είχε καταθέσει η Homo Digitalis τον Μάιο του 2021 εκπροσωπώντας το μέλος μας και υποκείμενο των δεδομένων Μαρίνα Ζαχαροπούλου, η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) εξέδωσε την υπ’ αριθμ. 35/2022 Απόφαση με την οποία επιβάλλει πρόστιμο 20 εκατομμυρίων ευρώ στην εταιρία Clearview AI για τις παρεμβατικές πρακτικές της. Το εν λόγω πρόστιμο αποτελεί το μεγαλύτερο που έχει επιβάλλει η ΑΠΔΠΧ έως και σήμερα. Με την ίδια Απόφαση η ΑΠΔΠΧ απαγορεύει από την εν λόγω εταιρία να συλλέγει και να επεξεργάζεται προσωπικά δεδομένα υποκειμένων ευρισκομένων στην ελληνική επικράτεια, με τη χρήση μεθόδων αναγνώρισης προσώπου, ενώ την καλεί να διαγράψει αμέσως όσα δεδομένα έχει ήδη συγκεντρώσει.

Συγκεκριμένα, τον Μάη του 2021 μία συμμαχία οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών αποτελούμενη από τη Homo Digitalis και τις οργανώσεις Privacy International, Hermes Center, και noyb υπέβαλαν καταγγελίες ενώπιον των αρμόδιων αρχών σε Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Αυστρία και Γαλλία, κατά της εταιρείας Clearview AI για πρακτικές μαζικής παρακολούθησης μέσω αναγνώρισης προσώπου που αυτή εμπορεύεται.

Νωρίτερα μέσα στο έτος, η Ιταλική Αρχή Προστασίας Δεδομένων είχε αποφασίσει την επιβολή προστίμου 20 εκατομμυρίων ευρώ στην εν λόγω εταιρία, ενώ η αντίστοιχη Αρχή του Ηνωμένου Βασιλείου είχε αποφασίσει την επιβολή προστίμου 7,5 εκατομμυρίων λιρών.

Το πρόστιμο των 20 εκατομμυρίων ευρώ που επέβαλε η ΑΠΔΠΧ σήμερα, αποτελεί ένα ακόμη ηχηρό μήνυμα κατά παρεμβατικών επιχειρηματικών μοντέλων εταιριών που αποσκοπούν μέσω της παράνομης επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων να αποκομίσουν χρηματικά οφέλη. Παράλληλα, δίνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα σε αρχές επιβολής του νόμου που συνεργάζονται με εταιρίες αυτού του είδους, ότι οι εν λόγω πρακτικές είναι παράνομες και παραβιάζουν κατάφορα τα δικαιώματα των υποκειμένων των δεδομένων.

H Clearview AI είναι αμερικανική εταιρεία που ιδρύθηκε το 2017 και αναπτύσσει λογισμικό αναγνώρισης προσώπου. Ισχυρίζεται ότι διαθέτει «τη μεγαλύτερη γνωστή βάση δεδομένων με περισσότερα από τρία δισεκατομμύρια εικόνες προσώπου» τις οποίες συλλέγει από πλατφόρμες κοινωνικών δικτύων και άλλες πηγές στο διαδίκτυο. Πρόκειται για ένα αυτοματοποιημένο εργαλείο, το οποίο επισκέπτεται δημόσιες ιστοσελίδες και συλλέγει όσες εικόνες εντοπίζει που περιέχουν ανθρώπινα πρόσωπα. Μαζί με τις εικόνες αυτές, ο αυτοματοποιημένος συλλέκτης συλλέγει επίσης και μεταδεδομένα που συμπληρώνουν τις εικόνες αυτές, όπως ο τίτλος της ιστοσελίδας και ο σύνδεσμος πηγής της. Στη συνέχεια, οι εικόνες προσώπου που έχουν συλλεχθεί αντιπαραβάλλονται στο λογισμικό αναγνώρισης προσώπου που έχει δημιουργήσει η Clearview ΑΙ προκειμένου να χτιστεί η βάση δεδομένων της εταιρείας. Η Clearview ΑΙ πουλάει την πρόσβαση σε αυτή τη βάση δεδομένων σε ιδιωτικές εταιρείες και αρχές επιβολής του νόμου, όπως αστυνομικές αρχές, διεθνώς.

To πλήρες κείμενο της Απόφασης 35/2022 βρίσκεται εδώ.

Αποτελεί μεγάλη τιμή και χαρά για τη Homo Digitalis να είναι μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής του νέου Jean Monnet Chair in Mediterranean Digital Societies & Law, Καθηγητή  Alessandro Mantelero του Politecnico di Torino.

Στόχος της εν λόγω έδρας είναι η προώθηση των μεσογειακών σπουδών στο δίκαιο των υπολογιστών μέσω της διεπιστημονικότητας, συμβάλλοντας στη μείωση του υφιστάμενου κενού στον τομέα του δικαίου της πληροφορικής που επηρεάζει τις μεσογειακές χώρες, οι οποίες συχνά υποεκπροσωπούνται στο παγκόσμιο στερέωμα. Η έδρα επιθυμεί να ενισχύσει την φωνή και τη συμμετοχή των μεσογειακών φορέων στη συζήτηση για τη νομοθεσία και την πολιτική της ΕΕ και την ανάπτυξη ανθρωποκεντρικών ψηφιακών κοινωνιών αξιοποιώντας τα οφέλη της τεχνητής νοημοσύνης.

Στο εναρκτήριο σεμινάριο της έδρας στις 5 Απριλίου, θα εκπροσωπήσει τη Homo Digitalis o Γραμματέας του Δ.Σ. Λευτέρης Χελιουδάκης παραχωρώντας την κεντρική ομιλία.

Μπορείτε να δείτε το πλήρες πρόγραμμα του σεμιναρίου στην αφίσα της εκδήλωσης και να παρακολουθήσετε το σεμινάριο σε αυτόν τον σύνδεσμο την ημέρα της διοργάνωσης.

Την Τετάρτη 2 Μαρτίου, η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) ξεκίνησε να έρευνα το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου αναφορικά με την προμήθεια και εγκατάσταση των συστημάτων ΥΠΕΡΙΩΝ και ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ στις δομές υποδοχής και φιλοξενίας αιτούντων άσυλο.

Συγκεκριμένα, μετά την επιτυχημένη υποβολή αιτήματος που κατέθεσαν στις 18 Φεβρουαρίου οι οργανώσεις (ανά αλφαβητική σειρά) Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, HIAS Ελλάδος, και Homo Digitalis από κοινού με την Λέκτορα του Queen Mary University of London Δρ. Νιόβη Βάβουλα ενώπιον του Προέδρου της ΑΠΔΠΧ, η Αρχή απεύθυνε επικοινωνία στο Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου με την οποία το καλεί να την πληροφορήσει άμεσα για:

• τη συγκεκριμένη νομική βάση της επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων στο πλαίσιο της λειτουργίας των συστημάτων ΥΠΕΡΙΩΝ και ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ, και
• τη διενέργεια μελέτης εκτίμησης αντικτύπου των επιπτώσεων της επεξεργασίας στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα λαμβάνοντας υπόψη ότι στην περίπτωση προμήθειας συστημάτων επιτήρησης και ελέγχου η διενέργεια μελέτης αντικτύπου αναφορικά με τη λειτουργία τους δέον να διενεργείται όχι μόνο πριν τη λειτουργία τους, αλλά και πριν την προμήθεια τους, ώστε να τηρούνται οι αρχές της προστασίας των δεδομένων από τον σχεδιασμό και εξ ορισμού.

Όπως αναφέρει η ΑΠΔΠΧ, μαζί με το αίτημα έρευνας που είχαμε καταθέσει είχε λάβει και σχετικό αίτημα ενημέρωσης από την Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (LIBE Committee) σχετικά με τις τεχνολογίες επιτήρησης που χρησιμοποιούνται εν γένει στα σύνορα της χώρας μας.

Θυμίζουμε ότι το σύστημα ΥΠΕΡΙΩΝ θα αποτελέσει το σύστημα διαχείρισης αιτούντων άσυλο αναφορικά με όλες τις ανάγκες της Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης και θα έχει την ευθύνη του ελέγχου πρόσβασης (είσοδος – έξοδος μέσω τουρνικέ ασφαλείας, με επίδειξη ατομικής κάρτας μετανάστη, μέλος ΜΚΟ, εργαζόμενου και ταυτόχρονη χρήση αποτυπώματος), της παρακολούθησης παροχών ανά αιτούντα άσυλο με χρήση ατομικής κάρτας (φαγητό, προμήθειες ρουχισμού κλπ) και των μετακινήσεων μεταξύ των ΚΥΤ, των ΚΕΔΝ και των Δομών Φιλοξενίας. Το σύστημα ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ θα αποτελέσει το ψηφιακό σύστημα διαχείρισης ηλεκτρονικής και φυσικής ασφάλειας περιμετρικά και εντός των εγκαταστάσεων, με χρήση καμερών και αλγορίθμων ανάλυσης συμπεριφοράς (Artificial Intelligence Behavioral Analytics).

Μπορείτε να διαβάσετε τη σχετική επιστολή που απεύθυνε η ΑΠΔΠΧ στο Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου εδώ.

Στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για την νέα νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services-DSA), η EDRi από κοινού με την Civil Liberties Union for Europe, την Amnesty International και άλλες 69 οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένης της Homo Digitalis, καλούμε 20 Υπουργεία και σχετικές Γραμματείες Κρατών Μελών να πάρουν θέση κατά των παρεμβατικών πρακτικών παρακολούθησης στο διαδίκτυο και να εγγυηθούν ότι οι νέες διατάξεις θα προστατέψουν την ιδιωιτικότητα των χρηστών και θα απαγορεύσουν σκοτεινές πρακτικές που σήμερα αποτελούν τη συνήθη εμπορική πρακτική.

Η διαδικτυακές υπηρεσίες θα πρέπει να προσφέρονται με βάση την επαρκή πληροφόρηση και την επιλογή των χρηστών και όχι με βάση τα τεχνάσματα που χρησιμοποιούνται.

Εάν οι διατάξεις της προτεινόμενης Ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες είναι σωστές, θα δώσουν τη δυνατότητα στους χρήστες να έχουν τον έλεγχο της διαδικτυακής τους δραστηριότητας και θα αναγκάσουν τους κολοσσούς της διαδικτυακής διαφήμισης να σεβαστούν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των χρηστών!

Μπορείς να διαβάσεις την κοινή μας επιστολή εδώ.