master_admin

Σήμερα, 30.05.2019, η οργάνωση μας υπέβαλε καταγγελία  (αριθμ. πρωτ. CHAP201901564) ενώπιον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μη συμμόρφωση της Ελλάδας με το δίκαιο της ΕΕ για τα προσωπικά δεδομένα (Οδηγία 2016/680 και GDPR).

Η καταγγελία αφορά την Οδηγία 2016/680, η οποία ρυθμίζει την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων από τις εθνικές αρχές επιβολής του νόμου για τους σκοπούς της πρόληψης, διερεύνησης, ανίχνευσης ή δίωξης ποινικών αδικημάτων ή της εκτέλεσης ποινικών κυρώσεων. Σύμφωνα με το άρθρο 63 αυτής, τα κράτη μέλη θεσπίζουν και δημοσιεύουν, το αργότερο έως τις 6 Μαΐου 2018, τις αναγκαίες νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις για να συμμορφωθούν προς την Οδηγία αυτή, και κοινοποιούν αμέσως στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το κείμενο των εν λόγω διατάξεων.

Ωστόσο, η Ελλάδα δεν έχει προχωρήσει ακόμα στην υιοθέτηση των εν λόγω νομοθετικών διατάξεων, ένα έτος και είκοσι τέσσερις ημέρες μετά την λήξη της εν λόγω προθεσμίας. Επομένως, παραβιάζει το Άρθρο 63.

Οι διατάξεις της Οδηγίας 2016/680 είναι υψίστης σημασίας για την προάσπιση της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου, καθώς προβλέπουν ένα υψηλό επίπεδο προστασίας για την προστασία των προσωπικών δεδομένων των υποκειμένων κατά την επεξεργασία τους από την αστυνομία ή από άλλες εθνικές αρχές επιβολής του νόμου. Η εν λόγω Οδηγία αντικαθιστά ένα πολύ φτωχό νομικό πλαίσιο, την Απόφαση Πλαίσιο 2008/977/ΔΕΥ, η οποία δυστυχώς είχε ένα πολύ περιορισμένο πεδίο εφαρμογής (διασυνοριακή ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου των κρατών μελών) και δεν κρατούσε τις αναγκαίες ισορροπίες μεταξύ των αναγκών των αρχών επιβολής του νόμου στο πλαίσιο των ερευνών τους και των δικαιωμάτων των προσώπων που βρίσκονταν στο επίκεντρο των τελευταίων. Ως αποτέλεσμα οι νομικές αρχές που πλαισίωναν την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων δεν ήταν σεβαστές και τα δικαιώματα των υποκειμένων των δεδομένων ήταν αισθητά αποδυναμωμένα.

Επομένως, για πρώτη φορά ένα ευρωπαϊκό νομοθέτημα ρυθμίζει ενιαία στην Ευρωπαϊκή Ένωση τον τρόπο με τον οποίο ο αστυνόμος του τμήματος της γειτονίας, ο συνοριοφύλακας κ.ο.κ. μπορεί να επεξεργάζεται τα προσωπικά μας δεδομένα,  και προβλέπει με σαφήνεια τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να ασκήσουμε τα δικαιώματά μας ενώπιον της αστυνομίας ή των άλλων αρχών επιβολής του νόμου. Μπορείτε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες για την Οδηγία 2016/680 εδώ.

Η Ελλάδα καθυστερώντας τη νομοθετική διαδικασία και την υιοθέτηση των αναγκαίων διατάξεων σε εθνικό επίπεδο, στερεί από τα υποκείμενα των δεδομένων και τις Ελληνίδες και Έλληνες τα δικαιώματα τους, όπως αυτά περιγράφονται στις παραγράφους 12-18 της Οδηγίας, ενώ δημιουργεί και ζητήματα εμπιστοσύνης των πολιτών ως προς τον τρόπο με τον οποίο οι αρχές επιβολής του νόμου διαχειρίζονται τα προσωπικά δεδομένα τους. Συγκεκριμένα, η μη υιοθέτηση των διατάξεων που αφορούν την προστασία των δεδομένων από το σχεδιασμό της επεξεργασίας και εξ ορισμού, η μη τήρηση αρχείων δραστηριοτήτων επεξεργασίας ή καταχωρήσεων, κ.ο.κ. μειώνουν την εμπιστοσύνη των πολιτών όσον αφορά την ορθή επεξεργασία των προσωπικών τους δεδομένων από τις εν λόγω αρχές.

Επιπλέον, η καταγγελία θίγει ζητήματα που αφορούν και στον Κανονισμό 2016/679 (GDPR). Συγκεκριμένα, η οργάνωση μας υπογραμμίζει πως παρά το γεγονός ότι ο GDPR είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα Κράτη Μέλη της ΕΕ και ισχύει άμεσα σε καθένα από αυτά από τις 25.05.2018, ο Ευρωπαίος Νομοθέτης έχει αφήσει στη διακριτική ευχέρεια του Έλληνα νομοθέτη σημαντικά ζητήματα. Τα εν λόγω ζητήματα αφορούν π.χ. το κατώτερο όριο ηλικίας για τη συγκατάθεση παιδιού σε σχέση με τις υπηρεσίες της κοινωνίας των πληροφοριών (Άρθρο 8), πρόβλεψη περαιτέρω όρων και περιορισμών αναφορικά με την επεξεργασία γενετικών δεδομένων, βιομετρικών δεδομένων ή δεδομένων που αφορούν την υγεία (Άρθρο 9), το δικαίωμα ΜΚΟ ανεξάρτητα από τυχόν ανάθεση του υποκειμένου των δεδομένων, να υποβάλουν καταγγελία και να ασκούν τα δικαιώματα που αναφέρονται στα άρθρα 78 και 79 του GDPR (Άρθρο 80), κυρώσεις για  παραβάσεις που δεν αποτελούν αντικείμενο διοικητικών προστίμων (Άρθρο 84), την επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων εργαζομένων στο πλαίσιο της απασχόλησής τους (Άρθρο 88), και υποχρεώσεις για τη τήρηση του απορρήτου (Άρθρο 90).

Επομένως, η Ελλάδα χωρίς να διαθέτει μέχρι σήμερα – ένα έτος και πέντε ημέρες μετά τη θέση σε εφαρμογή των διατάξεων του GDPR – εφαρμοστικό νόμο, δημιουργεί ανασφάλεια στα υποκείμενα των δεδομένων και στις Ελληνίδες και  Έλληνες  όσον αφορά την προστασία των δικαιωμάτων τους, και σύγχυση σχετικά με τα ειδικά ζητήματα που αναφέρθηκαν ως άνω, και επιζητούν άμεση ρύθμιση.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επεξεργαστεί την καταγγελία μας εντός δώδεκα μηνών και θα μας ενημερώσει για τη πορεία αυτής.

Μπορείτε να δείτε το αποδεικτικό της υποβολής της καταγγελίας μας και το πλήρες κείμενο αυτής εδώ.

Τέλος, μπορείτε να δείτε το σχετικό Δελτίο Τύπου της οργάνωσής μας εδώ.

Σήμερα, η Homo Digitalis, καλεσμένη της Ελληνογαλλικής Σχολής Πειραιά “Saint Paul”, μίλησε στους μαθητές του Γυμνασίου και του Λυκείου για τα ψηφιακά δικαιώματα.

Συγκεκριμένα, παρουσίασε στους μαθητές του Γυμνασίου το cyberbullying και τις συνέπειές του, προτείνοντας τρόπους προστασίας. Μίλησε επίσης στους μαθητές της Α’ και Β’ Λυκείου για το ψηφιακό αποτύπωμα και για τα δικαιώματα που έχουν σχετικά με τα προσωπικά τους δεδομένα.

Ο Παναγιώτης Γιαλής της Homo Digitalis εξηγεί στους μαθητές τους Γυμνασίου τις συνέπειες που μπορεί να έχει το Cyberbullying

Για την παρουσίαση εργάστηκαν οι Μαίρη Μουζάκη, Αναστασία Καραγιάννη, Παναγιώτης Γιαλής, Κίμωνας Γεωργάκης, Μαρία-Αλεξάνδρα Παπουτσή και Κωνσταντίνος Κακαβούλης.

Ο Κωνσταντίνος Κακαβούλης, απόφοιτος του Saint Paul και ιδρυτικό μέλος της Homo Digitalis μιλάει στους μαθητές του Γυμνασίου για τους τρόπους αντιμετώπισης του Cyberbullying

Μάλιστα, τα μέλη της Homo Digitalis Κίμωνας Γεωργάκης και Κωνσταντίνος Κακαβούλης είχαν την ιδιαίτερη χαρά να επιστρέψουν στο σχολείο στο οποίο πέρασαν τα μαθητικά τους χρόνια, με εντελώς διαφορετικό αυτή τη φορά ρόλο.

Ο Κίμωνας Γεωργάκης, απόφοιτος του Saint Paul, μιλάει στους μαθητές του Λυκείου για το ψηφιακό αποτύπωμα

Η Μαρία-Αλεξάνδρα Παπουτσή της Homo Digitalis αναλύει στους μαθητές της Α’ και Β’ Λυκείου το δικαίωμα στην πρόσβαση

Ευχαριστούμε πολύ τη Διεύθυνση του σχολείου για την πρόσκληση! Ευχαριστούμε ιδιαίτερα τον κ. Αντώνη Βουτσίνο, Αναπληρωτή Γενικό Διευθυντή του σχολείου, τον κ. Κούτσα, Διευθυντή του Λυκείου, την κ. Σταματάκη, Διευθύντρια του Γυμνασίου, τον κ. Ρούσσο, Υποδιευθυντή του Γυμνασίου, και την κ. Λυμπέρη για την άψογη φιλοξενία.

Ο Διευθυντής του Λυκείου, κ. Κούτσας, η Διευθύντρια του Γυμνασίου, κ. Σταματάκη, με τους δύο απόφοιτους του Saint Paul και την Πρόεδρο της Homo Digitalis, Ελπίδα Βαμβακά

Μείνετε συντονισμένοι! Θα ακολουθήσουν πολλές ακόμα παρουσιάσεις σε σχολεία!

Σήμερα 20 Μαΐου, η EDRi και άλλες 41 οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένης της Homo Digitalis, έστειλαν ανοιχτή επιστολή προς της Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την οποία ζητούν την ενεργή ένταξη των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στον προσεχή διάλογο των ενδιαφερόμενων μελών σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων της νέας Οδηγίας για την Πνευματική Ιδιοκτησία.

Συγκεκριμένα, όπως ορίζει το Άρθρο 17, παράγραφος 10, της νέας Οδηγίας από την 6η Ιουνίου 2019, η Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, οργανώνει διαλόγους με τα ενδιαφερόμενα μέρη με σκοπό τη συζήτηση βέλτιστων πρακτικών για τη συνεργασία μεταξύ των παρόχων επιγραμμικών υπηρεσιών ανταλλαγής περιεχομένου και των δικαιούχων.

Επομένως, με την σημερινή ανοιχτή επιστολή οι οργανώσεις που την υπογράφουν τονίζουν την επιθυμία τους να συμπεριληφθούν ενεργά σε αυτή τη διαδικασία προκειμένου να επιτευχθεί η δημιουργία μίας ομάδας εργασίας που θα συνίσταται και από εκπροσώπους οργανώσεων που στοχεύουν στην προστασία και προώθηση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στη σύγχρονη ψηφιακή εποχή. Δεδομένου του χαρακτήρα των διατάξεων του Άρθρου 17, και των προκλήσεων που απορρέουν για την προστασία της ιδιωτικότητας και της ελευθερίας της έκφρασης και της πληροφόρησης στο διαδίκτυο, η συμμετοχή των εν λόγω οργανώσεων στους διαλόγους που διοργανώνει η επιτροπή κρίνεται απαραίτητη.

Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για την επιστολή στο σχετικό άρθρο της EDRi και να δείτε το πλήρες κείμενο αυτής εδώ.

Γράφει ο Βύρωνας Καβαλίνης

Πριν λίγες ημέρες βγήκε στην επιφάνεια ένα κενό ασφαλείας της γνωστής εφαρμογής WhatsApp, το οποίο επιτρέπει την εγκατάσταση spyware στο κινητό του χρήστη με σκοπό την υποκλοπή προσωπικών δεδομένων με μια απλή κλήση.

Για την εγκατάσταση δεν είναι απαραίτητη η αποδοχή της κλήσης. Μάλιστα, η κλήση αυτή δεν εμφανίζεται στο ιστορικό της συσκευής. Σε ανακοίνωση του το WhatsApp δεν κατονόμασε τον υπεύθυνο για αυτή την ενέργεια, αλλά έδωσε στοιχεία σύμφωνα με τα οποία πίσω από αυτή την ενέργεια βρίσκεται εταιρία δημιουργίας λογισμικού υποκλοπής δεδομένων, που συνεργάζεται με κυβερνήσεις.

Τόσο η Αρχή Προστασιας Προσωπικών Δεδομένων της Ιρλανδίας, όσο και η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικου Χαρακτηρα της Ελλάδας έχουν προβεί σε σχετικές ανακοινώσεις επι του θέματος.

Το WhatsApp προσφέρει ήδη κρυπτογραφημένη επικοινωνία στους 1.5 δισεκατομμύριο χρήστες του. Η ανακάλυψη του κενού ασφαλείας έγινε αρχές Μαϊου και το patch που το διορθώνει κυκλοφόρησε την Δευτέρα.

Επίσης, εκτός από το update των εφαρμογών, τόσο για Android όσο και iPhone, όπως ανακοίνωσε το WhatsApp γίνονται και αναβαθμίσεις σε επίπεδο υποδομών. Το συγκεκριμένο κενό ασφαλείας επηρεάζει όλους τους χρήστες του WhatsApp είτε χρησιμοποιούν Android είτε iPhone.

Σαφώς, αυτό δε συνεπάγεται ότι έχουν επηρεαστεί όλοι οι χρήστες της εφαρμογής. Η ίδια η εταιρία δεν έχει δώσει στοιχεία σχετικά με τον αριθμό ή την ταυτότητα των χρηστών που έχουν μολυνθεί.

Πώς λειτουργεί το κενό ασφαλείας

Σύμφωνα με το κέντρο ασφαλείας της Facebook (στην οποία ανήκει το WhatsApp) η συγκεκριμένη ευπάθεια προήλθε από ένα τύπο σφάλματος γνωστό ως υπερχείλιση buffer. Οι εφαρμογές χρησιμοποιούν ένα buffer για να αποθηκεύουν επιπλέον δεδομένα.

Στο buffer αποθηκεύονται προσωρινά δεδομένα. Κατά τη διάρκεια της επίθεσης, στρατηγικά γίνεται υπερχείλιση του buffer, αναγκάζοντας τα δεδομένα να “υπερπηδούν” σε άλλα μέρη της μνήμης. Αυτό μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην λειτουργία της εφαρμογής ή να δώσει στους επιτιθέμενους ένα τρόπο για να αποκτήσουν πρόσβαση στη συσκευή.

Στην περίπτωση του WhatsApp λοιπόν, οι επιτιθέμενοι εκμεταλλεύτηκαν το γεγονός ότι σε μια κλήση VoIP το σύστημα πρέπει να προετοιμαστεί για μια σειρά από ενέργειες: απόρριψη κλήσης, αποδοχή κτλ.

Πώς μπορείτε να προστατευθείτε

Όπως αναφέραμε και πιο πάνω δεν έχουν δοθεί πληροφορίες για τον αριθμό των χρηστών που έχουν μολυνθεί και επηρεαστεί από αυτό το κενό ασφαλείας. Πιθανόν αν δεν έχετε δεχτεί κάποια περίεργη κλήση να μην υπάρχει κάποιο πρόβλημα. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να αναβαθμίσετε την εφαρμογή του WhatsApp της συσκευής σας, ανεξάρτητα αν έχετε Android ή iPhone ή Windows Phone ή ακόμα και desktop, στην τελευταία έκδοση της.

Μπορείτε να δείτε την τελευταία έκδοση της εφαρμογής που έχει επίσημα κυκλοφορήσει στον παρακάτω σύνδεσμο: https://www.whatsapp.com/download/ Επιλέγοντας το λειτουργικό του smartphone σας σας εμφανίζει την έκδοση που μπορείτε να κατεβάσετε. Για να επιβεβαιώσετε ότι την έχετε ήδη εγκαταστήσει στη συσκευή σας μπορείτε να πατήσετε πάνω στο εικονίδιο της στο κινητό σας και να επιλέξετε “Πληροφορίες εφαρμογής”:

Αναβάθμιση εφαρμογής σε Android:

1. Ανοίξτε το Play Store στο κινητό σας
2. Πατήστε τις τρεις οριζόντιες γραμμές που βρίσκονται πάνω αριστερά
3. Επιλέξτε “Οι εφαρμογές/παιχνίδια μου”
4. Πατήστε στην εφαρμογή WhatsApp
5. Πατήστε το κουμπί “Ενημέρωση”

Αναβάθμιση εφαρμογής σε iPhone (iOS):

1. Ανοίξτε το AppStore στο κινητό σας
2. Πατήστε την επιλογή “Αναβαθμίσεις” που βρίσκεται στην κάτω πλευρά της οθόνης
3. Στις αναβαθμίσεις που είναι διαθέσιμες πατήστε το WhatsApp
4. Πατήστε το κουμπί “Αναβάθμιση”

Προτείνουμε εκτός από την εφαρμογή να έχετε αναβαθμισμένο και το λειτουργικό της συσκευής σας στην τελευταία έκδοση όπως και να έχετε εγκαταστήσει όλες τις ενημερώσεις ασφαλείας που έχουν κυκλοφορήσει στον υπολογιστή/laptop σας.

Η Homo Digitalis θα σας ενημερώσει αν υπάρξουν περισσότερες εξελίξεις.

Σήμερα, 15 Μαΐου 2019,  η European Digital Rights (EDRi) μαζί με άλλες 45 οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, ακαδημαϊκούς και ιδιωτικούς φορείς από 15 διαφορετικά κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Homo Digitalis, απέστειλαν ανοιχτή επιστολή προς τους Ευρωπαίους νομοθέτες, ενημερώνοντάς τους για τους κινδύνους που επιφέρει η ευρεία χρήση της τεχνολογίας ελέγχου πακέτων σε βάθος (deep packet inspection).

Η εν λόγω τεχνολογία έχει σημαντικές δυνατότητες παρείσφρησης στην ιδιωτικότητα των χρηστών, ωστόσο οι εταιρίες παροχής κινητής τηλεφωνίας συνεχίζουν να την χρησιμοποιούν για να ερευνούν το περιεχόμενο των επικοινωνιών μας και να συλλέγουν πληροφορίες όπως π.χ. τις εφαρμογές που χρησιμοποιούμε και το υλικό που βλέπουμε στο διαδίκτυο. Με την εξάπλωση της εφαρμογής του μηδενικού συντελεστή σε σχεδόν όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ (πλην δύο) οι εταιρίες χρησιμοποιούν την εν λόγω τεχνολογία προκειμένου να παρέχουν πακέτα που δίνουν πρόσβαση σε συγκεκριμένες μόνο υπηρεσίες και παρόχους υπηρεσιών (π.χ. πακέτα μόνο για χρήση του διαδικτύου για συγκεκριμένες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης κ.ο.κ.).

Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για την επιστολή στο σχετικό άρθρο της EDRi και να δείτε το πλήρες κείμενο αυτής εδώ.

Του Ευάγγελου Φαρμακίδη*

Μόλις έχει τελειώσει το τελευταίο επεισόδιο της καινούριας σεζόν της αγαπημένης μας σειράς του Netflix και έχουμε αποφασίσει να βγούμε για μια βόλτα. Πριν κλείσουμε την τηλεόραση για να ετοιμαστούμε, μια άλλη σειρά κεντρίζει το ενδιαφέρον μας. Εμφανίστηκε στα προτεινόμενα και τυχαίνει να είναι το είδος της σειράς που μας αρέσει. Μετά από μια γρήγορη ματιά αποφασίζουμε να δούμε μόνο το Trailer για να σιγουρευτούμε ότι είναι της αρεσκείας μας.

Πράγματι είναι! Η έξοδος ακυρώνεται και ένας νέος μαραθώνιος επεισοδίων (Binge-Watching) ξεκινά.

Πόσο ελεύθερες είναι άραγε οι επιλογές μας στην εποχή των Big Data;

Θέλαμε πράγματι να μείνουμε σπίτι και να δούμε μια νέα σειρά ή θέλαμε να βγούμε για μια βόλτα;

Μήπως με κάποιον έντεχνο τρόπο η βούλησή μας επηρεάζεται σημαντικά και οι αποφάσεις μας καθοδηγούνται;

Στα παραπάνω ερωτήματα θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μια σύντομη, απλή και κατανοητή απάντηση.

Η επιλογή του παραδείγματος του Netflix δεν είναι ασφαλώς τυχαία. Όπως δεν είναι τυχαία και η εμφάνιση της νέας προτεινόμενης ενδιαφέρουσας σειράς στην οθόνη της τηλεόρασής μας.

To Netflix σήμερα αριθμεί περί τους 137 εκατομμύρια συνδρομητές σε 190 χώρες και οφείλει μεγάλο μέρος της επιτυχίας του στα Big Data. Η ανάλυση δεδομένων είναι μια πρακτική που η εταιρία εφάρμοσε από τα πρώτα χρόνια της ίδρυσής της, όταν η υπηρεσία Streaming δεν ήταν διαθέσιμη και το Netflix εξυπηρετούσε τους πελάτες του αποκλειστικά με την αποστολή DVDs στο σπίτι μέσω του ταχυδρομείου. Μελετώντας τις προτιμήσεις άλλων πελατών του, τους πρότεινε ταινίες που πιθανόν να τους ενδιέφεραν.

Με την πρακτική αυτή θέλησε να αυξήσει τα έσοδά του και ταυτόχρονα να αντιμετωπίσει το πρόβλημα που ανέκυπτε κάθε φορά που μια ταινία βραβευόταν με Όσκαρ ή κάποιος διάσημος κριτικός ταινιών έγραφε μια διθυραμβική κριτική για μια ταινία: η ζήτηση της συγκεκριμένης ταινίας αυξανόταν κατακόρυφα με αποτέλεσμα αφενός το Netflix να μην μπορεί να εξυπηρετήσει την αυξημένη ζήτηση και αφετέρου οι παλαιότερες ταινίες να μένουν στα αζήτητα με αποτέλεσμα η εταιρία να χάνει περισσότερα έσοδα.

Έπρεπε λοιπόν να βρεθεί ένας τρόπος, ώστε να στρέψει τους πελάτες του σε λιγότερο διάσημες ή παλαιότερες ταινίες. Για τον λόγο αυτό ανέπτυξε έναν αλγόριθμο πρόβλεψης, ο οποίος ονομάστηκε Cinematch, για να προτείνει στους χρήστες του νέες ταινίες με βάση τις προτιμήσεις των άλλων χρηστών.

Αργότερα, τον Οκτώβριο του 2006, θέλοντας να βελτιώσει την απόδοση του αλγορίθμου, προκήρυξε έναν ανοιχτό διαγωνισμό, το Netflix Prize. Η ομάδα που θα κατάφερνε να βελτιώσει σε ικανοποιητικό βαθμό τα αποτελέσματα του αλγορίθμου θα κέρδιζε χρηματικό έπαθλο ενός εκατομμυρίου δολαρίων. Στον διαγωνισμό, ο οποίος τράβηξε το ενδιαφέρον ολόκληρης της παγκόσμιας κοινότητας, συμμετείχαν περισσότερες από 40.000 ομάδες ειδικών (στους τομείς των μαθηματικών, της στατιστικής, της πληροφορικής κ.α.) από 183 διαφορετικές χώρες του κόσμου. Για τον σκοπό αυτό δόθηκε στους ερευνητές πρόσβαση σε αξιολογήσεις και κριτικές 500.000 χρηστών του Netflix.

Χρειάστηκαν τρία ολόκληρα χρόνια για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα και το βραβείο τελικά δόθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2009. Ο αλγόριθμος που κέρδισε ήταν αποτέλεσμα κοινοπραξίας 4 ομάδων υπό την ονομασία BellKor’s Pragmatic Chaos και βελτίωνε τα αποτελέσματα του υπάρχοντος αλγορίθμου κατά 10.06%. Το αποτέλεσμα είναι σήμερα να λαμβάνουμε προτάσεις, οι οποίες ξεπερνούν σε ποσοστό επιτυχίας το 85%.

Κρατώντας μας απασχολημένους με συνεχόμενη ροή προτάσεων, το Netflix καταφέρνει κάθε μήνα να ανανεώνουμε τη συνδρομή μας. Αν δεν υπήρχαν οι προτάσεις αυτές, είναι πιθανό ότι μετά το τέλος της τελευταίας σεζόν της αγαπημένης μας σειράς, θα ακυρώναμε τη συνδρομή μας, τουλάχιστον μέχρις ότου κυκλοφορήσει η νέα σεζόν της αγαπημένης μας σειράς.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της προσωποποιημένης εμπορικής πρακτικής του Netflix είναι το ακόλουθο: Για την προώθηση της -ίσως πιο διάσημης- σειράς του, που ανέδειξε και καθιέρωσε την εταιρία, το House of Cards, γυρίστηκαν διαφορετικά trailers με διαφορετικές εκδοχές της ίδιας σειράς, που όμως απευθύνονταν σε διαφορετικές ομάδες κοινού, ανάλογα με τις προτιμήσεις τους. Έτσι, στα προτεινόμενα κάθε “ομάδας” εμφανιζόταν διαφορετικό trailer για την ίδια ακριβώς σειρά, ανάλογα με το ιστορικό των προτιμήσεών τους. Για παράδειγμα, οι φίλοι των δραματικών ταινιών έβλεπαν μια πιο δραματική εκδοχή της σειράς, ενώ αντίστοιχα οι φίλοι των περιπετειών μια πιο περιπετειώδη εκδοχή της κ.ο.κ..

Το Netflix σήμερα συλλέγει διάφορα δεδομένα των χρηστών του, όπως η ηλικία, το φύλο, η γεωγραφική θέση, πληροφορίες σχετικά με τον υπολογιστή τους ή άλλες συσκευές που χρησιμοποιούν για την πρόσβαση στην υπηρεσία, τα προγράμματα που παρακολούθησαν από την ημέρα της εγγραφής τους, οι ημέρες και οι ώρες που συνδέονται, το ιστορικό των αναζητήσεών τους, ακόμα και τον τρόπο με τον οποίο έκαναν scroll κατά την περιήγησή τους. Καταγράφει ακόμα κάθε πότε κάνουν παύση, πηγαίνουν πίσω για να ξαναδούν μια σκηνή ή πότε περνούν με fast play μια βαρετή σκηνή.

Στην επιστήμη σήμερα δεν υπάρχει ένας οικουμενικά αποδεκτός ορισμός για τα Big Data. Μπορούμε όμως να πούμε ότι ως “Μεγάλα Δεδομένα” ορίζονται τα δεδομένα, ανεξαρτήτως είδους, που συγκεντρώνουν τα εξής βασικά χαρακτηριστικά: υπερβολικά μεγάλο όγκο (volume), μεγάλη ποικιλία (variety) και υψηλή ταχύτητα συλλογής – ακόμη και σε πραγματικό χρόνο – από πολλαπλές πηγές (velocity).

Data mining ή εξόρυξη δεδομένων είναι η διαδικασία μέσω της οποίας αποκτά κανείς χρήσιμες πληροφορίες μέσα από την κατάλληλη επεξεργασία των «ακατέργαστων», αταξινόμητων, πολύπλοκων και με μεγάλο όγκο δεδομένων, τα οποία προηγουμένως έχουν συλλεχθεί και βρίσκονται σε τεράστιες και αχανείς βάσεις.

Οι πληροφορίες που εξορύσσονται από τα δεδομένα είναι ένα πανίσχυρο “όπλο” στα χέρια των Marketers, οι οποίοι τις χρησιμοποιούν για την προώθηση των προϊόντων ή ακόμα και για τη σχεδίαση νέων.

Τα δεδομένα σήμερα, στην εποχή της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, έχουν την ίδια αξία με αυτή που είχε το πετρέλαιο για τη 2η Βιομηχανική Επανάσταση και ο ατμός για την 1η (The world’s most valuable resource is no longer oil, but data, The Economist, 2017).

Με τον παραπάνω τρόπο, το Netflix γνωρίζει ποια από τα προγράμματά του πρέπει να μας προτείνει, αλλά επιπλέον στηρίζει και την παραγωγή των νέων προγραμμάτων του στις προτιμήσεις και τις συνήθειες των χρηστών του. Γνωρίζοντας με ακρίβεια τί προτιμούν οι χρήστες του, παράγει προγράμματα που είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα γίνουν επιτυχίες, πριν καν γυριστούν.

Η χρήση των μεθόδων αυτών εμπορικής προώθησης σε καμία περίπτωση δεν είναι κατακριτέα, ούτε φυσικά είναι πρόθεση του γράφοντος να ξορκίσει τα Big Data, τα οποία αποδεικνύονται πολύ χρήσιμα σε πολλούς τομείς της ζωής μας και πέρα από την εμπορική δραστηριότητα, όπως για παράδειγμα στην Ιατρική Επιστήμη.

Αντίθετα, τα οφέλη για τον ενημερωμένο καταναλωτή είναι πολλαπλά, καθώς του παρέχεται η ευκαιρία να κάνει σωστές επιλογές, οι οποίες θα είναι της αρεσκείας του και θα καλύπτουν τις ανάγκες του, ενώ ταυτόχρονα εξοικονομεί χρόνο και χρήματα.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνώρισε ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ‘90 την αξία των προσωπικών δεδομένων και θέσπισε ένα ειδικό νομοθετικό πλαίσιο, προκειμένου από τη μια να διευκολύνει την ελεύθερη ροή τους και από την άλλη να προστατεύσει τους κατοίκους των χωρών μελών της. Τελευταία μεγάλη σχετική νομοθετική πρωτοβουλία της είναι η ψήφιση του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων ή ευρύτερα γνωστού ως GDPR. Σημειωτέον ότι αναμένεται ο νέος Κανονισμός ePrivacy, που θα αφορά, μεταξύ άλλων, και την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες.

Η σημασία των μεγάλων δεδομένων για τις σύγχρονες οικονομίες και την επιστήμη του Marketing είναι αδιαμφισβήτητη. Άλλωστε, όπως πολύ εύστοχα έχει επισημάνει ο Dan Zarrella “Marketing without data is like driving a car with your eyes closed”.

Οι καταναλωτές όμως θα πρέπει να είναι ενημερωμένοι, ώστε οι πρακτικές αυτές να λειτουργούν προς όφελός τους και όχι επηρεάζοντας τη βούλησή τους, χειραγωγώντας τις αποφάσεις τους και καθορίζοντας τον τρόπο ζωής τους.

Bιβλιογραφία

• Mareike Jenner, (2018), Netflix and the Re-invention of Television. Palgrave Macmillan.
• Pant V., Yu E., (2018), Conceptual Modeling to Support the “Larger Goal” Pivot – An Example from Netflix. In: Buchmann R., Karagiannis D., Kirikova M. (eds) The Practice of Enterprise Modeling. PoEM 2018. Lecture Notes in Business Information Processing, vol 335. Springer, Cham.
• Kai-Ingo Voigt, OanaBuliga, Kathrin Michl, (2017), Entertainment on Demand: The Case of Netflix. In: Business Model Pioneers, Springer International Publishing.
• Jenkins J., (2017), Netflix. In: Schintler L., McNeely C. (eds) Encyclopedia of Big Data, Springer, Cham
• Roberts R., (2017), Live TV, Netflix, Amazon, the Universe! In: Mastering Media with the Raspberry Pi. Apress, Berkeley, CA.
• McDonald K. & Smith-Rowsey D., (2016), The Netflix effect: Technology and entertainment in the 21st century. London: Bloomsbury Academic.
• Amatriain X., Basilico J., (2015), Recommender Systems in Industry: A Netflix Case Study. In: Ricci F., Rokach L., Shapira B. (eds) Recommender Systems Handbook. Springer, Boston, MA.
• Mary J. Cronin, (2014), Netflix Switches Channels. In: Top Down Innovation, Springer International Publishing.
• Keating, Gina, (2012), Netflixed: The Epic Battle for America’s Eyeballs. Portfolio/ Penguin.
• Robert M. Bell, Yehuda Koren& Chris Volinsky, (2010), All Together Now: A Perspective on the Netflix Prize. CHANCE, 23:1, 24-29.
• S. Finlay, (2014), Predictive Analytics, Data Mining and Big Data, Palgrave Macmillan UK.
• Min Chen, Shiwen Mao, Yin Zhang, Victor CM Leung, (2014), Big Data: Related Technologies, Challenges and Future Prospects, Springer International Publishing.
• Hrushikesha Mohanty, PrachetBhuyan, Deepak Chenthati, (2015), Big Data: A Primer, Springer India.

*Ο Ευάγγελος Φαρμακίδης είναι μέλος της Homo Digitalis, ασκούμενος δικηγόρος, τελειόφοιτος του ΔΠΜΣ «Δίκαιο και Πληροφορική» του Τμήματος Εφαρμοσμένης Πληροφορικής, ΠαΜακ και της Νομικής Σχολής, ΔΠΘ, μεταπτυχιακός φοιτητής Ποινικού Δικαίου και Εγκληματολογικών Επιστημών στη Νομική Σχολή, ΔΠΘ, κάτοχος Διπλώματος στην Κοινωνική Οικονομία και Κοινωνική Επιχειρηματικότητα και Διαπιστευμένος Διαμεσολαβητής του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.