Στις 23.10.2018 και στο πλάισιο των διαπραγματεύσεων για την αναδιαμόρφωση της κρατούσας νομοθεσίας (Οδηγία 2002/58/ΕΚ) αναφορικά με την επεξεργασία των δεδοµένων προσωπικού χαρακτήρα και την προστασία της ιδιωτικής ζωής στον τοµέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, η Homo Digitalis κατέθεσε Αναφορά προς τον κ. Πρόεδρο και τις κυρίες και κύριους Αντιπροέδρους της Βουλής των Ελλήνων, θέτοντας συγκεκριμένα ερωτήματα προς τον Αρμόδιο Υπουργό.

Οι ερωτήσεις όπως αυτές κατατέθηκαν με την Αναφορά είναι οι ακόλουθες:

1. Δεδομένης της βαρύνουσας σημασίας που έχουν οι αρχές της «προστασίας της ιδιωτικής ζωής ήδη από τον σχεδιασμό» και της «προστασίας της ιδιωτικής ζωής εκ κατασκευής» για την διασφάλιση της ακεραιότητας και της εμπιστευτικότητας των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, υποστηρίζει η Ελληνική Κυβέρνηση την υιοθέτηση των εν λόγω αρχών στο κείμενο του προτεινόμενου Ευρωπαϊκού Κανονισμού για την προστασία της ιδιωτικής ζωής στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες;
2. Δεδομένων των σημαντικών αποφάσεων που έλαβε το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφορικά με τη διατήρηση δεδομένων που παράγονται ή υποβάλλονται σε επεξεργασία σε συνάρτηση με την παροχή διαθεσίμων στο κοινό υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών (ΔΕΕ, Συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-293/12 και C-594/12, Digital Rights Ireland και άλλοι, 8 Απριλίου 2014, και ΔΕΕ, Συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-203/15 και C-698/15, Tele2 Sverige AB κατά Post- och telestyrelsen και Υπουργός Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου κατά Tom Watson και άλλων, 21 Δεκεμβρίου 2016), εγγυάται η Ελληνική Κυβέρνηση ότι θα αντιτεθεί σε οποιαδήποτε πρόταση αναδιαμόρφωσης του κειμένου του προτεινόμενου Ευρωπαϊκού Κανονισμού, η οποία θα αποκλίνει από τις αποφάσεις αυτές;
3. Δεδομένης της ανάγκης ύπαρξης ενός ενιαίου νομοθετικού πλαισίου το οποίο θα ρυθμίζει με σαφήνεια την επεξεργασία των δεδοµένων προσωπικού χαρακτήρα και την προστασία της ιδιωτικής ζωής στον τοµέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, θεωρεί η Ελληνική Κυβέρνηση ότι η δημιουργία δύο διαφορετικών και αντιπαρατιθέμενων νομοθετικών πλαισίων για επικοινωνίες, ήτοι ενός πρώτου, το οποίο θα ρυθμίζει επικοινωνίες υπό καθεστώς διαβίβασης, και ενός δεύτερου, το οποίο θα ρυθμίζει επικοινωνίες αποθηκευμένες στις εγκαταστάσεις των παρόχων υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών, αποτελεί ορθή προσέγγιση των νομικών ζητημάτων που ανακύπτουν;
4. Τέλος, δεδομένης της ανάγκης ύπαρξης ειδικού νομικού καθεστώτος που θα ενισχύει τις διατάξεις του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και θα παρέχει αυξημένη προστασία αναφορικά με την επεξεργασία των δεδοµένων προσωπικού χαρακτήρα και την προστασία της ιδιωτικής ζωής στον τοµέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, εγγυάται η Ελληνική Κυβέρνηση ότι θα υποστηρίξει την ταχεία οριστικοποίηση του προς διαπραγμάτευση κειμένου του προτεινόμενου Ευρωπαϊκού Κανονισμού για την προστασία της ιδιωτικής ζωής στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες;

Η Homo Digitalis καλεί τις Ελληνίδες και τους Έλληνες Βουλευτές να υιοθετήσουν την αναφορά αυτή.

Την ίδια ημερά κατατέθηκε και σχετική επιστολή στον Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κ. Μιχάλη Καλογήρου.

Μπορείς να δεις το πλήρες κείμενο της αναφοράς εδώ.

Δημοσιεύτηκε η Έκθεση του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα σχετικά με το δικαίωμα στο σεβασμό της προσωπικής και οικογενειακής ζωής στην ψηφιακή εποχή. Η έκθεση θα παρουσιαστεί στα πλαίσια της 39^ης συνεδρίασης του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, η οποία θα διεξαχθεί στη Γενεύη στο διάστημα 10-28 Σεπτεμβρίου 2018.

Η Homo Digitalis, αναποκρινόμενη στο ανοιχτό κάλεσμα του Ύπατου Αρμοστή για συνεισφορά στη σύνταξη της έκθεσης από ενδιαφερόμενους, υπέβαλλε την έκθεσή της.

Στο Κεφάλαιο Ένα της παρούσας έκθεσης, η Homo Digitalis επικεντρώνεται στην κρυπτογράφηση και την ανωνυμία ως στοιχεία που ενισχύουν τo σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας της έκφρασης και της γνώμης. Στο Κεφάλαιο Δύο, η Homo Digitalis εξετάζει το κανονιστικό πλαίσιο στην Ελλάδα, το οποίο ρυθμίζει την αποθήκευση των μεταδεδομένων (metadata) των ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Τέλος, στο τελευταίο κεφάλαιο της έκθεσης, η Homo Digitalis διατυπώνει τις προτάσεις της σχετικά με την προώθηση και την προστασία των δικαιωμάτων που αναλύονται στα δύο κύρια κεφάλαια.

Η έκθεση του Ύπατου Αρμοστή είναι διαθέσιμη στα αγγλικά εδώ.

Η έκθεση της Homo Digitalis έχει αναρτηθεί στην επίσημη ιστοσελίδα του Ύπατου Αρμοστή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και είναι διαθέσιμη εδώ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι εκθέσεις υποβλήθηκαν από ελληνικής πλευράς και από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, το Υπουργείο Εσωτερικών και το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Μέσων Ενημέρωσης.

Ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (European Union Agency for Fundamental Rights, FRA) δημοσίευσε τον Οκτώβριο του 2017 τη δεύτερη έκθεσή του σχετικά με την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων στο πλαίσιο της παρακολούθησης από εθνικές υπηρεσίες πληροφοριών. Ο τίτλος αυτής στα ελληνικά είναι :

«Παρακολούθηση από τις υπηρεσίες πληροφοριών: εγγυήσεις και μέσα έννομης προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση – Τόμος ΙΙ».

Για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με το έργο του, ο FRA ιδρύθηκε με αποστολή την παροχή ανεξάρτητης και τεκμηριωμένης συνδρομής και συμβουλών εμπειρογνωμόνων σχετικά με τα θεμελιώδη δικαιώματα στα θεσμικά όργανα και τα κράτη μέλη της ΕΕ. Πρόκειται για έναν ανεξάρτητο οργανισμό της ΕΕ που χρηματοδοτείται από τον προϋπολογισμό της Ένωσης.

Ενόψει των εντεινόμενων απειλών της τρομοκρατίας, των επιθέσεων στον κυβερνοχώρο και των εξελιγμένων διασυνοριακών εγκληματικών δικτύων, το έργο των υπηρεσιών πληροφοριών έχει αποκτήσει πιο επείγοντα, σύνθετο και διεθνή χαρακτήρα, και μπορεί να επέμβει σε μεγάλο βαθμό στα θεμελιώδη δικαιώματα.

Η έκθεση του Οκτωβρίου 2017 είναι η δεύτερη έκθεση που δημοσιεύει ο FRA κατόπιν του αιτήματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για ενδελεχή έρευνα των επιπτώσεων της παρακολούθησης στα θεμελιώδη δικαιώματα. Αποτελεί συνέχεια της πρώτης έκθεσης του FRA, η οποία είχε δημοσιευθεί το 2015 εξετάζοντας τα νομικά πλαίσια στον τομέα της παρακολούθησης στα 28 κράτη μέλη της ΕΕ και αναλύοντας νόμους και συναφή πρότυπα στον τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Κατά αυτόν τον τρόπο, η πρώτη έκθεση του FRA παρουσίαζε μια συγκριτική ανάλυση του νομικού πλαισίου στον τομέα της παρακολούθησης σε ολόκληρη την ΕΕ. Η ελληνική περίληψη της πρώτης έκθεσης είναι διαθέσιμη εδώ.

Η δεύτερη έκθεση αποτελεί μια επικαιροποιημένη έκδοση της νομικής ανάλυσης του 2015, η οποία επιπροσθέτως πλαισιώνεται από εκτεταμένες συνεντεύξεις με διάφορους εμπειρογνώμονες επιλεγμένων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης περιλαμβάνει 16 γνώμες του FRA οι οποίες βασίζονται στα κύρια ευρήματα της έκθεσης.

Σήμερα λοιπόν, η ελληνική μετάφραση της περίληψης της δεύτερης έκθεσης δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα του FRA και είναι διαθέσιμη για τους αναγνώστες εδώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ελληνική εκδοχή της περίληψης αποτελεί μία από τις πρώτες διαθέσιμες μεταφράσεις σε επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

1. Η Homo Digitalis θα ήθελε να ευχαριστήσει το Γρaφείο του Ύπατου Αρμοστή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα για τη δυνατότητα να συνεισφέρει στο έργο του σχετικά με το δικαίωμα στην προσωπική ζωή στην ψηφιακή εποχή. Η Homo Digitalis είναι μία Μη Κερδοσκοπική Οργάνωση, με έδρα την Αθήνα, με σκοπό την προστασία ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών στο ψηφιακό περιβάλλον.
2. Στο Κεφάλαιο Ένα της παρούσας έκθεσης, η Homo Digitalis επικεντρώνεται στην κρυπτογράφηση και την ανωνυμία ως στοιχεία που ενισχύουν τo σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας της έκφρασης και της γνώμης. Στο Κεφάλαιο Δύο, η Homo Digitalis εξετάζει το κανονιστικό πλαίσιο στην Ελλάδα, το οποίο ρυθμίζει την αποθήκευση των μεταδεδομένων (metadata) των ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Τέλος, στο τελευταίο κεφάλαιο της έκθεσης, η Homo Digitalis διατυπώνει τις προτάσεις της σχετικά με την προώθηση και την προστασία των δικαιωμάτων που αναλύονται στα δύο κύρια κεφάλαια.