Στις 16 Δεκεμβρίου 2019, η Homo Digitalis  είχε καταθέσει ανοικτή επιστολή προς τον Υπουργό Προστασίας του Πολίτη, κ. Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, προκειμένου να ζητήσει περισσότερες πληροφορίες για τη σύμβαση της Ελληνικής Αστυνομίας (ΕΛ.ΑΣ) με την εταιρία INTRACOM TELECOM για προμήθεια συστημάτων Έξυπνης Αστυνόμευσης (Smart Policing) ύψους 4 εκατ. Ευρώ. (αριθμ. πρωτ.: 20977/17.12.2019, διαθέσιμη εδώ).

Η Ηomo Digitalis με την επιστολή επιζητούσε να μάθει με βάση ποια νομική διάταξη του ελληνικού δικαίου επιτρέπεται η χρήση αναγνώρισης προσώπου από την ΕΛ.ΑΣ στην χώρα μας (αρχή νομιμότητας) και ποιες είναι οι ειδικές διατάξεις στο ισχύον ελληνικό δίκαιο που προβλέπουν την αντιμετώπιση των υφιστάμενων κινδύνων, συμπεριλαμβανομένων των εγγυήσεων, των διασφαλίσεων και των διαδικασιών για την εξασφάλιση της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και της ιδιωτικότητας των Ελλήνων πολιτών ειδικά από τη χρήση της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπων στην Ελλάδα;

Επίσης, η Homo Digitalis ρωτούσε τον Υπουργό εάν η ΕΛΑΣ έχει λάβει υπόψη της τις διατάξεις του Άρθρου 65 του Ν. 4624/2019 (το οποίο μεταφέρει στην Ελληνική έννομη τάξη το Άρθρο 27 της Οδηγίας 2016/680), αναφορικά με την διενέργεια εκτίμησης αντικτύπου της επεξεργασίας στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και τις διατάξεις του Άρθρου 67 του Ν. 4624/2019 (το οποίο μεταφέρει στην Ελληνική έννομη τάξη το 28 της Οδηγίας 2016/680), αναφορικά με την προηγούμενη διαβούλευση με την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ). Τέλος ρωτούσαμε αναφορικά και με την προηγούμενη ενημέρωση της ΑΠΔΠΧ από το Υπουργείο ή την ΕΛΑΣ.

Στις 14 Φεβρουαρίου 2020, λάβαμε απάντηση από την ΕΛΑΣ, αλλά το περιεχόμενο της απάντησής δεν καλύπτει τις ερωτήσεις μας και φανερώνει σημαντικά ζητήματα ελλιπούς συμμόρφωσης με το ισχύον νομικό πλαίσιο.

Γίνεται αντιληπτό ότι η ΕΛΑΣ δεν αντιλαμβάνεται τη νομική υπόσταση του ζητήματος και θεωρεί λανθασμένα ότι υπάρχει νομικό πλαίσιο που επιτρέπει τη χρήση τεχνολογιών αναγνώρισης προσώπου κατά τις δραστηριότητες της στον τομέα της πρόληψης, διερεύνησης, ανίχνευσης ή δίωξης ποινικών αδικημάτων μέσω της χρήσης κινητών συσκευών. Συγκεκριμένα, η ΕΛΑΣ κάνει αναφορά σε μη προσήκουσες διατάξεις όπως εκείνες του GDPR (!), ο οποίος δεν έχει κανένα πεδίο εφαρμογής , ενώ επίσης αναφέρει ως ειδικές διατάξεις τις γενικές διατάξεις του Ν.4624/2019.

Τέλος, η ΕΛΑΣ αναφέρεται και στον Ν. 3917/2011 που αφορά (μεταξύ άλλων) την εγκατάσταση και λειτουργία συστημάτων επιτήρησης σε δημόσιους χώρους (υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις), για τον οποίο εκκρεμεί το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα. Επίσης ο 3917/2011 δεν αφορά τη χρήση τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου από αυτές τις κάμερες, η οποία προφανώς έχει εντονότερο παρεμβατικό χαρακτήρα, αλλά και ούτε καλύπτει τη χρήση αναγνώρισης προσώπου από τους μηχανισμούς που έχει παραγγείλει η ΕΛΑΣ μέσω στης σύμβασης (φορητοί μηχανισμοί που ομοιάζουν με smartphone).

Συγκεκριμένα, η σχετική Οδηγία της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) για τον 3917/2011 που είχε βγει 9 χρόνια πριν, αναφέρει σχετικά (Άρθρο 3, παρ.1 και Άρθρο 4) ότι ο Ν.3917/2011 εφαρμόζεται μόνο για συστήµατα που είναι µόνιµα εγκατεστηµένα σε ένα χώρο, ενώ αντίθετα όταν η επεξεργασία δεδοµένων εικόνας ή/και ήχου πραγµατοποιείται µε χρήση οπτικοακουστικών συστηµάτων όπως φωτογραφική µηχανή ή συσκευή κινητού τηλεφώνου ο Ν.3917/2011 δεν έχει πεδίο εφαρμογής.

Δεδομένων των προκλήσεων που ανακύπτουν από την χρήση των εν λόγω συσκευών από την ΕΛΑΣ για την προστασία των Ελληνίδων και Ελλήνων πολιτών αλλά και κάθε άλλου ανθρώπου που βρίσκεται στην Ελληνική Επικράτεια, η Homo Digitalis θα προχωρήσει στο άμεσο μέλλον στις κατάλληλες ενέργειες προκειμένου να ζητήσει από τους αρμόδιους φορείς να λάβουν άμεσα δράση.

Επίσης, αξίζει να σημειωθεί η σπατάλη δημόσιου χρήματος (4 εκατομ. ευρώ) για ανάπτυξη τεχνολογιών που δεν καλύπτονται από την ισχύουσα νομοθεσία σε μία περίοδο που η ελληνική κοινωνία εξακολουθεί να δοκιμάζεται από οικονομικά προβλήματα.

Μπορείτε να δείτε την απάντηση που λάβαμε από την ΕΛΑΣ εδώ.

Στο τέλος Ιανουαρίου λάβαμε τις πρώτες απαντήσεις αναφορικά με αιτήσεις που είχαμε αποστείλει στον Εκτελεστικό Οργανισμό Έρευνας (Research Executive Agency -REA) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφορικά με επτά (7) ερευνητικά προγράμματα σχετικά με τη χρήση νέων τεχνολογιών στους τομείς της μετανάστευσης και της αστυνόμευσης στην Ελλάδα.

Συγκεκριμένα, στις αρχές Δεκεμβρίου καταθέσαμε αιτήματα προς τον εν λόγω οργανισμό για να αποκτήσουμε έγγραφα που σχετίζονται με την πιλοτική εφαρμογή τεσσάρων (4) προγραμμάτων στον τομέα της προστασίας των συνόρων και τριών (3) προγραμμάτων στον τομέα της αστυνόμευσης. Σε όλα αυτά τα προγράμματα συμμετέχουν ελληνικοί φορείς. Σε κάποια από αυτά λαμβάνουν μέρος το Υπουργείο Άμυνας ή η Ελληνική Αστυνομία, ενώ σε πολλά συμμετέχουν πλήθος ελληνικών εταιριών και κέντρων έρευνας.

Τα εν λόγω προγράμματα έχουν διαφορετικού σκοπούς και εστιάζουν το ενδιαφέρον τους σε διαφορετικές τεχνολογίες, όπως αναγνώριση προσώπου, εντοπισμό ανθρώπων μέσα σε πυκνή βλάστηση με χρήση δορυφόρων, αερόπλοιων (stratobus), drone και επίγειων αισθητήρων, ανάλυση και παρακολούθηση δραστηριότητας χρηστών κοινωνικών δικτύων, κα.

Ωστόσο οι προκλήσεις που ανακύπτουν από την πιθανή εφαρμογή ενός ερευνητικού προγράμματος σαν και αυτά στην πραγματικότητα, κρίνουν αναγκαία την εγρήγορσή μας. Μόνο έτσι μπορούμε να βεβαιωθούμε ότι η ανάπτυξη των εν λόγω τεχνολογιών λαμβάνει υπόψη τις προκλήσεις που ανακύπτουν για τα δικαιώματα του ανθρώπου ήδη από τη στιγμή του σχεδιασμού τους και αναζητά λύσεις για την στάθμιση των εμπλεκόμενων δημόσιων συμφερόντων και δικαιωμάτων.

Τέλος, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε τα μελλοντικά σχέδια προς εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων των εν λόγω ερευνητικών προγραμμάτων από τα μέλη-οργανισμούς που συμμετέχουν σε αυτά. Τα εν λόγω προγράμματα χρηματοδοτούνται από χρήματα των ευρωπαίων πολιτών, ενώ δεν πρέπει να λησμονούμε τους κινδύνους που ανακύπτουν για τη χρήση των εν λόγω τεχνολογιών για στρατιωτικούς σκοπούς.

Μπορείτε να δείτε όλα τα αιτήματα μας και τα σχετικά έγγραφα που λάβαμε μέχρι στιγμής στην ιστοσελίδα “www.asktheeu.org” τόσο για τον τομέα της αστυνόμευσης όσο και για τον τομέα της προστασίας συνόρων.

Με αφορμή την Ημέρα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων η ομάδα της Homo Digitalis μοίρασε cookies στους περαστικούς στην Πλατεία Ελευθερίας στο Ηράκλειο Κρήτης το απόγευμα της 30 Ιανουαρίου 2020.

Τα cookies μοιράζονταν “δωρεάν” με αντάλλαγμα προσωπικά δεδομένα των περαστικών. Μόλις το 2% δε δέχτηκε να ανταλλάξει προσωπικά δεδομένα του με cookies!

Ο στόχος της συγκεκριμένης δράσης ήταν να εξηγήσει με απλό τρόπο και να ευαισθητοποιήσει το ευρύ κοινό σχετικά με τη χρήση των cookies στο διαδίκτυο.

Η δράση έγινε υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Κρήτης, την οποία ευχαριστούμε θερμά.

Μπορείτε να διαβάσετε το σχετικό αφιέρωμα στο cretalive.gr και να δείτε τις σχετικές παρουσιάσεις στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του Κρήτη TV και στην εκπομπή του Creta “Live με την Αντιγόνη”

Σήμερα, Τρίτη 4 Φεβρουαρίου, η Homo Digitalis συμμετείχε σε συνάντηση ενδιαφερόμενων φορέων που οργανώθηκε στις Βρυξέλλες από τον Φορέα Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών για τις Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες (BEREC). H συνάντηση αφορούσε το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών του BEREC για τις  κοινές προσεγγίσεις για τον προσδιορισμό του σημείου τερματισμού δικτύου (ΣΤΔ) σε διαφορετικές τοπολογίες δικτύου.

H Ηοmo Digitalis προσκλήθηκε να συμμετάσχει στη συνάντηση από τον BEREC καθώς είχε καταθέσει προτάσεις κατά τη διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης τον Νοέμβριο του 2019.

Βέβαια, στη συνάντηση συμμετείχε μέσω τηλεδιάσκεψης και εκπρόσωπος της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ).

Μπορείτε να δείτε τις προτάσεις μας όπως αυτές κατατέθηκαν εδώ.

Στις 24 Ιανουαρίου 2020 η Homo Digitalis είχε τη μεγάλη τιμή και χαρά να συμμετέχει στο Computers, Privacy, Data Protection (CPDP) 2020, το μεγαλύτερο και πλέον αναγνωρισμένο συνέδριο για ζητήματα δικαίου, ηθικής, και νέων τεχνολογιών σε όλη την Ευρώπη!

Το πάνελ στο οποίο συμμετείχε η οργάνωσή μας διοργανώθηκε από την European Digital Rights (EDRi) και είχε ως θέμα τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης στον τομέα της προστασίας των συνόρων και της μετανάστευσης («AI and Migration Control: New Tools In The Service Of Fortress Borders»).

Οι διοργανωτές έχουν δημοσιεύσει το επίσημο βίντεο της ομιλίας μας εδώ.

Τέλος, μπορείς να δεις το βίντεο με τα slides από την παρουσίασή μας και της πηγές τους εδώ.

Στις 22 Ιανουαρίου η Ομάδα Εργασίας για την Τεχνητή Νοημοσύνη και την Κυβερνοασφάλεια του Centre for European Policy Studies (CEPS), στην οποία συμμετέχει ενεργά η Homo Digitalis, δημοσίευσε την πρώτη της μελέτη. Η μελέτη αφορά τον Κατάλογο Αξιολόγησης της Αξιοπιστίας της Τεχνητής Νοημοσύνης (Πιλοτική Έκδοση) που δημοσίευσε η Ομάδα Εμπειρογνωμόνων Υψηλού Επιπέδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον Απρίλιο του 2019.

Σκοπός της μελέτης είναι να προτείνει στην Ομάδα Εμπειρογνωμόνων προσθήκες στο εν λόγω κατάλογο προκειμένου να βελτιωθεί το κείμενό του και να ενισχυθεί η προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου.

Μάλιστα, η μελέτη παρουσιάστηκε στην Διευθύντρια του Τομέα Τεχνητής Νοημοσύνης και Ψηφιακής Βιομηχανίας της Γενικής Διεύθυνσης «Επικοινωνιακά Δίκτυα, Περιεχόμενο και Τεχνολογίες» (DG CONNECT) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κα Lucilla Sioli. Μάλιστα η μελέτη έλαβε πλήθος θετικών σχολίων από την κ. Sioli, ενώ η οργάνωσή μας είχε τη μεγάλη τιμή να συμμετέχει ενεργά στην συζήτηση στρογγυλής τραπέζης που έλαβε χώρα στη συνέχεια.

Συντάκτες της μελέτης είναι ο επικεφαλής της Ομάδας Εργασίας κ. Lorenzo Pupillo, και οι δύο εισηγητές αυτής, κ. Stefano Fantin και κ. Afonso Ferreira. Βέβαια, η οργάνωσή μας είχε τη μεγάλη χαρά να συμμετέχει ενεργά στη συγγραφή της μελέτης, και γι’ αυτό οι συγγραφείς της μας ευχαριστούν θερμά στο προοίμιο αυτής.

Μπορείς να κατεβάσεις δωρεάν και να διαβάσεις το κείμενο της μελέτης εδώ.

Τα μέλη της Homo Digitalis ετοίμασαν ένα βίντεο στο πλαίσιο της 28ης Ιανουαρίου 2020, η οποία έχει θεσμοθετηθεί ως Ευρωπαϊκή Ημέρα για την Προστασία Προσωπικών Δεδομένων.

Συμμετέχουν τα μέλη της Homo Digitalis Ηρακλείου Κρήτης:

Ελπίδα Βαμβακά, Μάνος Παπαδάκης,  Βύρωνας Καβαλίνης, Κωνσταντίνος Λιανδρογιαννάκης, Κυριακή Συντιχάκη, Παναγιώτης Αράπογλου, Κατερίνα Κουρζή, Ελευθερία Βαμβακά, Μαρία Βουϊδάσκη, Γιώργος Δρακωνάκης, Κωνσταντίνος Σπινθάκης, Γιώργος Μασέλης, Αλεξάνδρα Καραπιδάκη, Ιωάννα Σπανάκη.

Ευχαριστούμε το Comeet Creative Space και το Groove Studio για τη στήριξη.

Μπορείτε να παρακολουθήσετε το βίντεο εδώ.