Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκε η συμμετοχή μας στο δεύτερο Slam του SNFCC Youth Council για την Τεχνητή Νοημοσύνη
Στις 4 Φλεβάρη είχαμε τη μεγάλη χαρά να δώσουμε το παρόν στο δεύτερο Slam του SNFCC Youth Council (Stavros Niarchos Foundation Cultural Center (SNFCC)) με θέμα την Τεχνητή Νοημοσύνη!
Εκεί, η Διευθύντρια της Homo Digitalis σε ζητήματα Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και Τεχνητής Νοημοσύνης, Λαμπρινή Γυφτοκώστα, μίλησε για την Παραγωγική Τεχνητή Νοημοσύνη, νομικά ζητήματα που αφορούν τον τομέα της πνευματικής ιδιοκτησίας, καθώς και ηθικές προκλήσεις που ανακύπτουν!
Ευχαριστούμε θερμά την ομάδα του SNFCC Youth Council για την εξαιρετική διοργάνωση της εκδήλωσης και τη διαχείριση της συζήτησης Stylianos Fragkioudakis Elina Syrri Ifigenia Kortesi !!
5+ χρόνια GDPR: Η Homo Digitalis σχολιάζει για την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων (General Data Protection Regulation – GDPR) ψηφίστηκε το 2016, ενώ ξεκίνησε να εφαρμόζεται στις 25 Μαϊου 2018.
Αποτελεί το βασικό νομοθέτημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προστασία του δικαιώματος στην προστασία προσωπικών δεδομένων. Θεωρείται ως το πιο πετυχημένο νομοθέτημα για το συγκεκριμένο θέμα διεθνώς, με πολλά κράτη να χρησιμοποιούν τον GDPR ως βάση για τη δημιουργία δικής τους νομοθεσίας προστασίας προσωπικών δεδομένων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάλεσε όλα τα ενδιαφερομένα μέρη (δημόσιους φορείς, ιδιωτικές εταιρείες, κρατικές αντιπροσωπείες, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, πολίτες, κλπ.) να παρέχουν σχόλια σχετικά με την εφαρμογή του GDPR καθ’όλα αυτά τα χρόνια.
Τα σχόλια θα χρησιμοποιηθούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη σύνταξη έκθεσης με στόχο την αξιολόγηση της εφαρμογής του GDPR και την πιθανή βελτίωσή του. Η έκθεση αυτή αναμένεται να δημοσιευθεί στα μέσα του 2024. Η Homo Digitalis συμμετείχε ενεργά στην παροχή σχολίων. Μπορείτε να διαβάσετε συγκεντρωμένα τα σχόλια της Homo Digitalis εδώ.
Ευχαριστούμε θερμά τα μέλη μας Χρήστο Ζαγγανά, Αυγή Σαουλίδου, Δανάη Σκεύη και Κωνσταντίνο Κακαβούλη για τη συμμετοχή τους σε αυτή τη διαδικασία!
Mr GDPR: Εγώ θα σώσω την χώρα;
Γράφει o Δημοσθένης Κωστούλας ΜΒΑ, MSc, BSc*
Ο μεσημεριανός μου ύπνος βρισκόταν ήδη σε εξέλιξη και τα πρώτα χαλαρωτικά όνειρα άρχισαν να με συντροφεύουν. Άλλωστε, σπάνια πλέον βρίσκω χρόνο για μεσημεριανή siesta, αλλά αυτήν την Κυριακή επιτέλους τα κατάφερα!
Ο βαθύς ύπνος διακόπτεται βιαίως από μια εισερχόμενη κλήση στο κινητό μου… «Παρακαλώ;», απάντησα νυσταγμένα και κάπως τρομαγμένα από το ξαφνικό εγερτήριο. «Καλησπέρα σας. Κ. Κωστούλα, σας καλούμε από το γραφείο του υποψηφίου για τις περιφερειακές εκλογές κ.Τάδε Ταδόπουλου για να σας ενημερώσουμε για τις θέσεις και τις απόψεις του για την Περιφέρεια στην οποία ψηφίζετε. Θα μπορούσα να σας απασχολήσω για λίγα λεπτά;», ανέφερε από την άλλη γραμμή μια ευγενική φωνή. Προς στιγμήν τα έχασα… Κοιμόμουνα, ήταν Κυριακή τρεις και μισή το μεσημέρι, κάποιος κ. Ταδόπουλος και η παρέα του με γνώριζε, ενώ γνώριζε και σε ποια περιφέρεια ψηφίζω.. Μα που με γνώριζαν ο κ.Ταδόπουλος και η ευγενική βοηθός του; Να ήμουνα και κανένας διάσημος… «Εμμ, συγνώμη ευγενική μου κυρία, αλλά πως γνωρίζετε το επίθετο μου, τον αριθμό του τηλεφώνου μου και το μέρος που ψηφίζω;», ρώτησα ευγενικά. «Όσο για το ακατάλληλων της ώρας, δεν θα το σχολιάσω». «Συγνώμη για την ενόχληση. Τα στοιχεία σας υπάρχουν από παλαιότερα», απάντησε κάπως σαστισμένη η συνομιλήτρια μου, για να κληθεί να απαντήσει στο επόμενο ερώτημα μου: «Από πού και από πότε ακριβώς υπάρχουν τα στοιχεία μου; Δεν θυμάμαι να έχω δώσει ποτέ την συγκατάθεση μου στον κ. Ταδόπουλο για να τηρεί τα προσωπικά μου δεδομένα στο αρχείο του.». Δεν ανέμενα να λάβω καμία πειστική απάντηση, όπως έτσι και έγινε. Δεν υπήρχε τίποτα παραπάνω να αναφέρει η συνομιλήτρια μου, πριν ολοκληρώσει βιαστικά την τηλεφωνική μας συνομιλία. «Δεν θα ήταν σωστό να καταγγείλω την παράνομη επεξεργασία στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων;», αναρωτήθηκα. Αλλά ακριβώς εκείνη την στιγμή, με διαπέρασε το… ελληνικό σύνδρομο: «Ωχ αδερφέ… εγώ θα σώσω την χώρα;… Δεν μπορεί μόνο εγώ να προσπαθώ να διορθώνω τα πράγματα και τελικά να μην αλλάζει τίποτα… Άλλωστε, ποιος τα βάζει με τους υποψήφιους πολιτικούς άρχοντες!».
Την επόμενη ημέρα το απόγευμα, ήρθε η ώρα να επισκεφτώ τον ιατρό μου. Στα ράφια του σαλονιού αναμονής του ιατρείου, μπορούσε κάποιος να δει όλους τους φακέλους των υπόλοιπων πελατών / ασθενών, με φαρδιά πλατιά γραμμένα τα ονοματεπώνυμα τους επάνω στους φακέλους και τις ημερομηνίες επίσκεψης τους. «Γιατί πρέπει να γνωρίζω ποιοι και πότε έχουν επισκεφτεί τον ιατρό και, μάλιστα, να μου δίνεται η δυνατότητα να ξεφυλλίσω κάποιους από τους φακέλους, αν ήμουν περίεργος ή/και κακοπροαίρετος;», σκέφτηκα, για να διακόψει την σκέψη μου η τσιριχτή φωνή της γραμματέως: «Ο κ. Κωστούλας να περάσει μέσα»! Ξάφνου, με κοιτούσαν 4 ζευγάρια μάτια από τους υπόλοιπους επισκέπτες του ιατρείου. «Τώρα που γνωρίζουν πως ονομάζομαι, πιθανότατα να προσπαθούν να μαντέψουν από τι πάσχω ή τι εξέταση θα μου κάνει ο ιατρός..», σκέφτηκα εκνευρισμένος ενώ κατευθυνόμουνα με σκυμμένο το κεφάλι προς το γραφείο του ιατρού. Στην πραγματικότητα, κανείς δεν ασχολούνταν μαζί μου… Όπως πιθανότατα δεν θα ασχολήθηκαν όταν λάβανε πριν δύο ημέρες ένα ενημερωτικό email από το ίδιο ιατρείο, με κοινή θέα όλους τους παραλήπτες, οι οποίοι προφανώς αποτελούσαν το σύνολο των πελατών / ασθενών του συγκεκριμένου ιατρού… Αλλά ακριβώς εκείνη την στιγμή, με διαπέρασε το… ελληνικό σύνδρομο: «Ωχ αδερφέ… εγώ θα σώσω την χώρα;… Δεν μπορεί μόνο εγώ να προσπαθώ να διορθώνω τα πράγματα και τελικά να μην αλλάζει τίποτα… Άλλωστε ποιος τα βάζει με τον ιατρό του, που τον γνωρίζει τόσα χρόνια;!».
Έφτασε η Κυριακή. Επιτέλους, μόλις κάθισα στην θέση του γηπέδου για να δω την αγαπημένη μου ομάδα! Τι ντέρμπι θα είναι και αυτό! «Είναι η κατάλληλη ώρα να απολαύσω το παγωτό μου, πριν ξεκινήσει ο αγώνας», σκέφτηκα και ξεκίνησα να το απολαμβάνω «μπουκιά – μπουκιά». Ξαφνικά, άρχισα να ακούω από τριγύρω μου χαριτωμένα σχόλια για το τι γεύση μπορεί να έχει το παγωτό κλπ., για να σηκώσω το κεφάλι μου και να δω τον εαυτό μου στο τεράστιο video wall του γηπέδου, να κρατάει το λαχταριστό παγωτό! Πλέον των 20.000 φιλάθλων με… θαύμαζε στους ηλεκτρονικούς πίνακες του γηπέδου και εγώ κοιτούσα αποσβολωμένος, με ένα απροσδιόριστο αίσθημα ενοχής! «Μα γιατί πρέπει να με βλέπουν όλοι στις τεράστιες οθόνες και να με σχολιάζουν;», αναρωτήθηκα από μέσα μου. Να ήμουνα και κανένας διάσημος… Να ήμουνα και κανένας όμορφος… «Θα έπρεπε να με ρωτούσε ο σκηνοθέτης και ο κάμεραμαν ή είναι δεδομένο ότι, όταν εμφανίζεσαι σε δημόσιες εκδηλώσεις και δημόσιους χώρους, είσαι «έρμαιο» του καθενός να σε αποθανατίζει όποια ώρα επιθυμεί και σε όποια φάση και αν σε βρει;».
Η συγκεκριμένη στιγμή μου θύμισε ένα παρόμοιο συμβάν της προηγούμενης χρονιάς, όταν σε ένα νυχτερινό δελτίο ειδήσεων υψηλής ακροαματικότητας, είχα δει έκπληκτος τον εαυτό μου να κολυμπάει στην παραλία με ένα σωσίβιο σε σχήμα μονόκερου ροζ χρώματος (της κόρης μου!), με αποτέλεσμα την επόμενη μέρα να είμαι ο περίγελος στον χώρο εργασίας μου… «Τι σχέση είχα εγώ με το γενικό ρεπορτάζ για τις γεμάτες παραλίες τις ζεστές ημέρες του καλοκαιριού;», είχα αναρωτηθεί τότε… Να ήμουνα και κανένας διάσημος.. Να ήμουνα και κανένας όμορφος…
«Ουφ! Τα βαρέθηκα όλα», σκέφτηκα. «Θα σηκωθώ να φύγω διακοπές με το αεροπλάνο, θα πάω μακριά από όλες αυτές τις σκέψεις περί μη σεβασμού των προσωπικών μου δεδομένων.. θα πάω να χαλαρώσω..»!
«Ο κ. Δ. Κωστούλας να εμφανιστεί αμέσως στην πύλη 9 γιατί η πτήση ΟΑ 935 είναι έτοιμη να αναχωρήσει. Επαναλαμβάνω, ο κ. Δ. Κωστούλας….». Εκεί που έτρεχα λαχανιασμένος με την βαλίτσα μου για να προλάβω την πτήση μου προς… την χαλάρωση, άκουγα αριστερά και δεξιά πειράγματα του τύπου «Τρέξε Κωστούλα, τρέξε», με ευθεία παραπομπή στο αγαπημένο μου έργο Forest Gump και την αείμνηστη φράση «Run Forest, run!». Μέσα στην αγωνία και τον πανικό μου, βρήκα τον χρόνο να αναρωτηθώ γιατί έπρεπε να γνωρίζουν όλοι οι επισκέπτες του αεροδρομίου το όνομα του φουκαρά που καθυστέρησε και τρέχει αλλόφρων για να προλάβει την πτήση του… Να ήμουνα και κανένας διάσημος!
«Ωχ αδερφέ… εγώ θα σώσω την χώρα;… Δεν μπορεί μόνο εγώ να προσπαθώ να διορθώνω τα πράγματα και τελικά να μην αλλάζει τίποτα… Άλλωστε ποιος τα βάζει με τους πάντες… ποιος τα βάζει με το σύστημα»!
*Ο Δημοσθένης Κ. Κωστούλας, GDPR Expert / certified DPO, CQI IRCA Certified Lead Auditor ISO 9001:2015, ISO 27001:2013, είναι απόφοιτος του Τμήματος Διεθνών & Ευρωπαϊκών Οικονομικών και Πολιτικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και κάτοχος των τίτλων MBΑ, MSc in International Business and Finance και Diploma in Digital & Social Media Marketing (ACT). Είναι ένας εκ των δύο συγγραφέων του βιβλίου με τίτλο «Η Συμμόρφωση με τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων – Πρακτικά Ζητήματα – Υποδείγματα» (Ιανουάριος 2020, Εκδόσεις ΝΟΜΟΡΑΜΑ.ΝΤ), ενώ ταυτόχρονα, είναι εκπαιδευτής και αρθρογράφος για θέματα προστασίας δεδομένων. Είναι μέλος Δ.Σ. του European Association of Data Protection Professional (EADPP) και γενικός γραμματέας και επικεφαλής της επιτροπής επικοινωνίας & εκδηλώσεων του Ελληνικού παραρτήματος EADPP, επιστημονικός συνεργάτης του Ευρωμεσογειακού Ινστιτούτου Ποιότητας & Ασφάλειας στις Υπηρεσίες Υγείας Avedis Donabedian (EIQSH) και μέλος της Homo Digitalis.
Συμμετείχαμε σε εκδήλωση που διοργάνωσαν το European AI & Society Fund και το Civitates στις Βρυξέλλες
Η Homo Digitalis συμμετείχε με μεγάλη χαρά σε κοινή εκδήλωση που διοργάνωσαν το European AI & Society Fund και το Civitates την περασμένη εβδομάδα στις Βρυξέλλες.
Οι χρηματοδότες και οι επιχορηγούμενες οργανώσεις είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν δια ζώσης για τις εξελίξεις του οικοσυστήματος της κοινωνίας των πολιτών που εργάζονται για την τεχνολογία και την κοινωνία. Μιλήσαμε για τις τρέχουσες και επερχόμενες πολιτικές αλλαγές και για το πώς μπορούμε να κινητοποιήσουμε καλύτερα το δίκτυο μας για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις και να διαμορφώσουμε ένα καλύτερο μέλλον!
Στην εκδήλωση μας εκπροσώπησε η Διευθύντρια μας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα & την Τεχνητή Νοημοσύνη, Λαμπρινή Γυφτοκώστα!
H Hοmo Digitalis μιλάει στον Ant1 και τον Τάσο Τέλογλου για την Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας και τη NIS2
O Στέφανος Βιτωράτος και ο Υπoυργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου μίλησαν στον Tάσο Τέλλογλου για το ρεπορτάζ του στο Kεντρικό Δελτίο ειδήσεων του ANT1 του σχετικά με τον νέο νόμο για την Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας.
Στο ρεπορτάζ αναδεικνύονται ορισμένα στοιχεία του νέου πλαισίου, καθώς και το τί απαιτείται προκειμένου η νέα Αρχή να έχει επιτυχία στο έργο της. Είναι σημαντικό για την χώρα μας να αποκτήσει μία ισχυρή Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας, κατάλληλα στελεχωμένη ώστε να ανταποκρίνεται στις συνεχώς αυξανόμενες προκλήσεις.
Η Homo Digitalis είναι πάντα διαθέσιμη για συνεργασία με την Αρχή τόσο σε επίπεδο ευαισθητοποίησης, όσο και σε άλλους τομείς της εξειδίκευσής της.
Μπορείτε να δείτε το σχετικό απόσπασμα εδώ.
H Homo Digitalis μιλάει για την Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου 2024 στο Δημοτικό του Hellenic American Educational Foundation Athens College - Psychico College.
Mέρος Β’
Σήμερα είναι η Ημέρα Ασφαλούς Πλοήγησης στο Διαδίκτυο και η Ηοmo Digitalis βρέθηκε για ακόμη μία χρονιά σε πολλά και διαφορετικά σχολεία στην Ελλάδα, εντελώς εθελοντικά, για να μιλήσει με μαθητές/τριες και καθηγητές/τριες για τα ψηφιακά μας δικαιώματα με τις παρουσιάσεις “ψηφιακό αποτύπωμα” και “διαδικτυακός εκφοβισμός”.
Η Homo Digitalis και τα μέλη μας Κώστας Κακαβούλης, Λαμπρινή Γυφτοκώστα, Νικολέτα Γεωργακοπούλου και Αριάνα Ράπτη επισκέφθηκαν το Δημοτικό του Hellenic American Educational Foundation Athens College – Psychico College.
H Homo Digitalis μιλάει για την Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου 2024 στο Γυμνάσιο και Λύκειο Πυργετού
Mέρος Α’
Σήμερα είναι η Ημέρα Ασφαλούς Πλοήγησης στο Διαδίκτυο και η Ηοmo Digitalis βρέθηκε για ακόμη μία χρονιά σε πολλά και διαφορετικά σχολεία στην Ελλάδα, εντελώς εθελοντικά, για να μιλήσει με μαθητές/τριες και καθηγητές/τριες για τα ψηφιακά μας δικαιώματα με τις παρουσιάσεις “ψηφιακό αποτύπωμα” και “διαδικτυακός εκφοβισμός”.
Η Homo Digitalis και το μέλος μας Αναστάσιος Αραμπατζής επισκέφθηκε το Γυμνάσιο και Λύκειο Πυργετού και μείναμε έκπληκτοι από την ενεργή συμμετοχή και το ενδιαφέρον του κοινού στις δράσεις μας.
Φίλτρα Προσώπου στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης
Γράφει η Αυγή Σαουλίδου*
Στο πλαίσιο της ψηφιακής επανάστασης που χαρακτηρίζει την εποχή μας, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν αναδειχθεί σε ένα ισχυρό μέσο που διαμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο συνδεόμαστε, μοιραζόμαστε εμπειρίες και εκφραζόμαστε στην καθημερινότητά μας. Εντός αυτού του δυναμικού και συνεχώς εξελισσόμενου τοπίου, όπου η εικόνα πρωταγωνιστεί, έχουν γίνει εξαιρετικά δημοφιλή και χρησιμοποιούντα μαζικά από τους χρήστες των social media τα φίλτρα προσώπου (AR Filters). Ενώ αυτά τα φίλτρα συχνά προσδίδουν μία ανάλαφρη και διασκεδαστική διάθεση στις ψηφιακές μας αλληλεπιδράσεις, οι συνέπειες της χρήσης τους δημιουργούν ένα πολύπλευρο ζήτημα που χρήζει προσεκτικής εξέτασης.
Η χρήση των φίλτρων προσώπου (AR Filters) στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Η ταχύτητα με την οποία εναλλάσσονται οι πληροφορίες σήμερα, έχει αναδείξει σε βασικό στοιχείο επικοινωνίας την εικόνα. Μια εικόνα είναι ικανή να εκφράσει συναισθηματικές καταστάσεις, να αναδείξει μηνύματα και να προκαλέσει συναισθήματα πολύ πιο άμεσα και έντονα από ένα κείμενο. Ενώ οι λέξεις λοιπόν μπορούν να μεταδώσουν συγκεκριμένες πληροφορίες, η εικόνα υπερέχει στην απεικόνιση σύνθετων εννοιών προσφέροντας μια ολοκληρωμένη εμπειρία. Όπως συνηθίζουμε να λέμε «μία εικόνα, χίλιες λέξεις». Επιπλέον, η ανάγκη για αποδοχή στα social media, η οποία αποτυπώνεται μέσω των likes στις αναρτήσεις των χρηστών, δημιούργησε την ανάγκη για ψηφιακή επεξεργασία των εικόνων/φωτογραφιών με σκοπό τη βελτίωσή τους. Έτσι οδηγηθήκαμε στην εκτεταμένη χρήση των εργαλείων ψηφιακής επεξεργασίας εικόνας και αργότερα η τάση αυτή επεκτάθηκε στην ευρεία χρήση φίλτρων επαυξημένης πραγματικότητας (AR Filters) που εφαρμόζουν στο πρόσωπο των χρηστών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Instagram, TikTok κ.α.). Η μαζική χρήση των φίλτρων προσώπου όμως έχει πολλαπλές συνέπειες, αρχικά στην ιδιωτικότητα των χρηστών και αν προχωρήσουμε λίγο βαθύτερα, έχει κοινωνικές και ψυχολογικές επιπτώσεις τόσο στους ίδιους τους χρήστες των φίλτρων προσώπου, όσο και στους αποδέκτες των ψηφιακά αλλοιωμένων εικόνων.
Οι επιπτώσεις στην ιδιωτικότητα και στην ψυχική υγεία των χρηστών
Η χρήση των φίλτρων προσώπου συνιστά μία νέα πρόκληση για την προστασία της ιδιωτικότητας. Οι εφαρμογές φίλτρων προσώπου, αξιοποιώντας προηγμένη τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου, ανιχνεύουν χαρακτηριστικά προσώπου και τα τροποποιούν. Σε πρώτο επίπεδο, η συλλογή δεδομένων προσώπου εγείρει βάσιμες ανησυχίες που αφορούν τον τρόπο διαχείρισης, δυνητικής εκμετάλλευσης ή ακόμη και κατάχρησης αυτών των δεδομένων, χωρίς την ενημέρωση και συγκατάθεση των χρηστών. Οι χρήστες, λόγω μη επαρκούς πληροφόρησης και παρασυρμένοι από την παιγνιώδη διάθεση που τους καταλαμβάνει όταν χρησιμοποιούν τέτοιου είδους εφαρμογές, είναι πιθανό να εκθέσουν ακούσια τα προσωπικά τους δεδομένα. Ακόμη, οι επιπτώσεις της ευρείας χρήσης τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου επεκτείνονται πέρα από το άτομο, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη και αποδοχή μίας κουλτούρας παρακολούθησης.
Σε δεύτερο επίπεδο, ενώ τα φίλτρα προσώπου στοχεύουν είτε να βελτιώσουν αισθητικά τις εικόνες είτε να διασκεδάσουν τους χρήστες, συμβάλλουν επίσης στην ανάπτυξη ενός ψηφιακού τοπίου, όπου διαστρεβλώνονται ολοένα και περισσότερο οι αντιλήψεις για την ταυτότητα και την ομορφιά. Η συνεχής έκθεση των χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε εξιδανικευμένες, ψηφιακά αλλοιωμένες εικόνες έχει παρατηρηθεί ότι επηρεάζει σημαντικά την αυτοεκτίμηση και δημιουργεί στρεβλή αντίληψη για την εικόνα των ατόμων. Ιδίως οι χρήστες νεότερων ηλικιών συνιστούν πιο ευάλωτες και επιρρεπείς ομάδες. Μάλιστα έρευνες των τελευταίων ετών έχουν συσχετίσει την εκτεταμένη χρήση φίλτρων προσώπου με την αύξηση των αισθητικών επεμβάσεων στις νεαρές ηλικίες. Ενδεικτικός του φαινομένου είναι ο όρος “Snapchat Dysmorphia”, ο οποίος περιγράφει την αίσθηση αποσύνδεσης που βιώνουν κάποιοι χρήστες μεταξύ της πραγματικής τους εμφάνισης και των εικόνων που μοιράζονται με τον κόσμο. Οι σημαντικές αυτές κοινωνικές επιπτώσεις της καθιέρωσης μη ρεαλιστικών προτύπων ομορφιάς αναδεικνύουν την ευθύνη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αναφορικά με την χρήση νέων τεχνολογιών.
Νομοθετικές Ρυθμίσεις και Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη
Σε απάντηση στις προκλήσεις που θέτουν τα φίλτρα προσώπου, κυβερνήσεις και φορείς ενεργούν για την καθιέρωση νομοθεσίας που αφορά στην τους στο διαδίκτυο, στην χρήση τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου και στην προστασία των προσωπικών δεδομένων. Αυτή η νομοθεσία αντικατοπτρίζει την αναγνώριση της ανάγκης ισορροπίας μεταξύ της καινοτομίας και της προστασίας των ψηφιακών δικαιωμάτων.
Ενδεικτικά, σύμφωνα με τον Γενικό Κανονισμό για την Προστασία Δεδομένων (GDPR), τα βιομετρικά δεδομένα, τα οποία συλλέγονται κατά τη χρήση τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου, συνιστούν ευαίσθητα δεδομένα, η επεξεργασία των οποίων επιτρέπεται μόνο κατ’ εξαίρεση. Επιπλέον, σχετικά με την χρήση τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου, η Συμβουλευτική Επιτροπή της Σύμβασης για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της αυτόματης επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα έχει εκδώσει σχετικές κατευθυντήριες γραμμές το 2021 (Guidelines on facial recognition, 2021). Σχετικά με τον αντίκτυπο στην ψυχική υγεία των χρηστών, κάποιες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Νορβηγία και η Γαλλία έχουν θεσπίσει ήδη νομοθεσία, σύμφωνα με την οποία οι influencers, εφόσον χρησιμοποιούν φίλτρα προσώπου, είναι υποχρεωμένοι/ες να κάνουν σχετική αναφορά στις αναρτήσεις τους προκειμένου να μην παραπλανούν τους αποδέκτες του περιεχομένου τους.
Ωστόσο, τα μέσα κοινωνικής ως κύριοι πάροχοι αυτών των τεχνολογιών έχουν σημαντική ευθύνη και οφείλουν να αναλάβουν ενεργό ρόλο για τη διασφάλιση της ενημέρωσης των χρηστών και της υπεύθυνης χρήσης των φίλτρων προσώπου, υιοθετώντας διαφανείς πολιτικές, ισχυρούς μηχανισμούς συναίνεσης και διασφαλίσεις κατά της κατάχρησης. Στόχος θα πρέπει να είναι η επαρκής ενημέρωση των χρηστών και η προώθηση ενός ψηφιακού περιβάλλοντος που δίνει προτεραιότητα στην ευημερία των χρηστών.
Συμπέρασμα
Παρά το γεγονός ότι τα φίλτρα προσώπου των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν αδιαμφισβήτητα φέρει επανάσταση στην ψηφιακή αυτοέκφραση, ο αντίκτυπός τους στα ψηφιακά δικαιώματα δεν μπορεί να υποτιμηθεί. Η προστασία της ιδιωτικής ζωής, η συναίνεση, η παραπλάνηση, η ανάπτυξη μη ρεαλιστικών προτύπων ομορφιάς και η επίδραση αυτών στην ψυχολογία των χρηστών συνιστούν περίπλοκα ζητήματα με πολλές προεκτάσεις, τα οποία απαιτούν ανάλυση και αντιμετώπιση.
Η εύρεση ισορροπίας μεταξύ της προώθησης της καινοτομίας και της εφαρμογής αποτελεσματικών κανονιστικών μέτρων είναι κρίσιμη κατά την περιήγησή μας στον δυναμικό χώρο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Καθώς εξερευνούμε τις δυνατότητες της επαυξημένης πραγματικότητας και της ψηφιακής αυτοέκφρασης, είναι επιτακτικό να δοθεί προτεραιότητα στην προστασία των ατομικών δικαιωμάτων αλλά και στην διαφύλαξη της ψυχικής υγείας των χρηστών. Έτσι θα διασφαλιστεί ότι ο ψηφιακός χώρος παραμένει ένας τόπος όπου οι χρήστες μπορούν ελεύθερα να εκφράζονται χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο την ιδιωτικότητά, την αυτονομία και την ευημερία τους.
*Η Αυγή Σαουλίδου είναι Νομικός και Υπεύθυνη Προστασίας Δεδομένων στο Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας.
Συμμετοχή μας στο Privacy Camp στις Βρυξέλλες για ακόμη μία χρονιά
Την προηγούμενη εβδομάδα δώσαμε το παρόν στο Privacy Camp στις Βρυξέλλες, μία από τις σημαντικότερες ετήσιες συναντήσεις στον τομέα των ψηφιακών δικαιωμάτων διεθνώς, η οποία διοργανώνεται από την European Digital Rights σε συνεργασία με το Research Group on Law, Science, Technology & Society (LSTS) στο Vrije Universiteit Brussel (VUB), Privacy Salon, Institute for European Studies, ULB (IEE-ULB), Institute for Information Law (IViR) στο UvA και το Racism and Technology Center!
Εκεί είχαμε τη χαρά να συναντηθούμε με οργανώσεις του δικτύου της EDRi και άλλους εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών, ευρωπαϊκούς θεσμούς, ακαδημαϊκούς φορείς και άλλους συνεργάτες μας!
Τη Homo Digitalis εκπροσώπησε στη συνάντηση η Πρόεδρός μας, Ελπίδα Βαμβακά, ενώ εκεί συναντηθήκαμε και με πολλά μέλη μας που συμμετείχαν στη συνάντηση, μεταξύ των οποίων και οι Αλεξάνδρα Γιαννοπούλου και Αιμιλία Γιβροπούλου.