Δημοσιεύουμε την 4η Μελέτη μας για την ΑΙ ACT - Συγκριτική επισκόπηση των διατάξεων για τα δικαιώματα των θιγόμενων προσώπων
Σήμερα, 11 Απριλίου 2025, η Homo Digitalis δημοσιεύει την τέταρτη μελέτη της για τις διατάξεις του Κανονισμού 2024/1689 για την τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ), ευρέως γνωστού ως AI Act.
Στο επίκεντρο της μελέτης αυτής βρίσκονται το δικαίωμα στην επεξήγηση και το δικαίωμα του υποκειμένου να μην υπόκειται σε αυτοματοποιημένη λήψη απόφασης.
Συγκεκριμένα, η χρήση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης για τη λήψη αυτοματοποιημένων αποφάσεων επεκτείνεται συνεχώς τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, με σημαντικές επιπτώσεις για τα πρόσωπα που υπόκεινται σε αυτές
Επομένως, η παρούσα μελέτη εξετάζει τα μέσα έννομης προστασίας που διαθέτουν τα πρόσωπα που θίγονται από αποφάσεις που λαμβάνονται με τη χρήση ΤΝ. Η ανάλυση επικεντρώνεται στο δικαίωμα επεξήγησης της ατομικής λήψης απόφασης που προβλέπεται στο άρθρο 86 του Κανονισμού 2024/1689. Επειδή όμως η προστασία των θιγόμενων προσώπων δεν περιορίζεται αποκλειστικά στις εν λόγω διατάξεις, η ανάλυση εκτείνεται στο δικαίωμα αμφισβήτησης της ατομικής λήψης απόφασης που -υπό κατάλληλη ερμηνεία- ερείδεται στο άρθρο 22 του Κανονισμού 2016/679, γνωστού ως GDPR / ΓΚΠΔ.
H συγγραφική ομάδα της Μελέτης αποτελείται από δύο έξοχους νομικούς και μέλη – εθελοντές της Homo Digitalis τις (κατά αλφαβητική σειρά) Μαρία-Ευαγγελία Κωνσταντοπούλου και Στρατηγία-Δανάη Σκεύη.
Μπορείτε να διαβάστε την 4η μελέτη μας εδώ.
Θυμίζουμε ότι έχουμε δημοσιεύσει άλλες 3 μελέτες για τον Κανονισμό 2024/1689 και τη μεταφορά του στην ελληνική έννομη τάξη, τον Οκτώβριο (εκτίμηση αντικτύπου στα θεμελιώδη δικαιώματα), Νοέμβριο (διακυβέρνηση της ΤΝ και αρμόδιες αρχές εποπτείας) και Δεκέμβριο (απαγορευμένες πρακτικές) του 2024, αντίστοιχα.
Η εντατική αυτή προσπάθεια στοχεύει να συμβάλουμε εποικοδομητικά στο δημόσιο διάλογο στην Ελλάδα αλλά και σε επίπεδο ΕΕ στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης, ενώ αποτελεί αποτέλεσμα της σημαντικής στήριξης του European Artificial Intelligence & Society Fund.
Πάσχα, νηστεία και εθισμός στα social media. Μήπως είναι η ευκαιρία μας για αποχή;
Γράφει η Μαρία Φουλεδάκη
Το Πάσχα είναι ευκαιρία αποτοξίνωσης – όχι μόνο από το κρέας, αλλά και από την υπερβολική χρήση των social media! Όπως προσέχουμε τι τρώμε, ας προσέξουμε και τι «καταναλώνουμε» ψηφιακά.
Σας παρουσιάζουμε λοιπόν 10 +1 Απλές και αποτελεσματικές στρατηγικές για να «νηστέψεις» από τα social media
1. Αυτοπαρατήρηση και περιορισμός της χρήσης των social media
Η αυτοπαρατήρηση είναι το πρώτο και σημαντικότερο βήμα. Παρακολουθήστε για μερικές μέρες, μέσω των εφαρμογών του κινητού σας τον χρόνο που καταναλώνεται στη χρήση των social media. Έπειτα ορίστε συγκεκριμένα χρονικά όρια ημερησίως. Η μέρες αυτές παρέχουν σημαντική βοήθεια καθώς θα βρεθούμε με φίλους, είτε από επιθυμία είτε από ανάγκη θα βγούμε από το σπίτι και το χώρο εργασίας μας. Είναι μια ευκαιρία να αφήσουμε το κινητό στην τσάντα ή στην τσέπη και να απολαύσουμε αυτές τις μέρες. Υπάρχουν εξάλλου πολλές εφαρμογές ιδιαίτερα διαδεδομένες που προσφέρουν εργαλεία παρακολούθησης χρόνου, όπως το forest (android, iOS) αλλά και τα ήδη ενσωματωμένα σε android Digital Wellbeing και για (iOS) Screen Time.
2. Αφαιρέστε εφαρμογές απότο κινητό σας
Τα smartphones μας μοιάζουν με το πασχαλινό τραπέζι. Είναι γεμάτα με εφαρμογές στην επιφάνεια τους, με αποτέλεσμα να είναι εξαιρετικά εύκολο το διαρκές «τσιμπολόγημα». Η διαγραφή από το smartphone μας κάποιων εφαρμογών, ώστε να έχουμε δυνατότητα πρόσβασης σε αυτήν μόνο από υπολογιστή ή από browser περιορίζει κατά συνθήκη σημαντικά την χρήση τους και κυρίως την αλόγιστη χρήση αυτών. Από το 2021 έχω διαγράψει την εφαρμογή Facebook από το κινητό μου, με αποτέλεσμα να το επισκέπτομαι πολύ περιορισμένα μέσα στην εβδομάδα και κυρίως πιο συνειδητά. Δεν εμφανίζονται πλέον notifications που να με αποσπούν απ’ οτιδήποτε άλλο κάνω. Μετά από τέσσερα χρόνια τολμώ να πώ ότι δεν έχω στερηθεί τίποτα από όσα μπορεί να μου προσφέρει το συγκεκριμένο μέσο κοινωνικής δικτύωσης.
3. Η καλή μέρα απότο πρωί φαίνεται
Ξεκινήστε την ημέρα σας μακριά από οθόνες! Οκ, κλείστε το ξυπνητήρι πρώτα… Έρευνες έχουν δείξει πόσο ωφέλιμη είναι για την σωματική και ψυχική υγεία η πρωινή άσκηση. Η άσκηση δεν είναι απαραίτητο να είναι αυτή του Ολυμπιονίκη, ακόμα και μερικές ασκήσεις stretching ή ένας δεκάλεπτος περίπατος γύρω από το τετράγωνο εκτός από μια αναζωογονητική συνήθεια είναι και ένας εξαιρετικός τρόπος απεμπλοκής από τη χρήση του κινητού ή του υπολογιστή χωρίς ακόμα να έχεις πιει την πρώτη γουλιά καφέ. Φορέστε τα ακουστικά σας, βάλτε την αγαπημένη σας playlist και περπατήστε ακόμα και για ελάχιστο χρόνο. Τα αποτελέσματα θα είναι άμεσα και θα σας ενθουσιάσουν.
4. Επιλέξτε τι θα παρακολουθείτε
Αφιερώστε λίγο χρόνο για να ελέγξετε την «προσωπικότητα» των socialmedia σας. Ανατρέξτε στους «φίλους» σας στο Facebook και Instagram αλλά και τις προτιμήσεις σας στο Tik Tok και κάντε ένα γερό ξεσκαρτάρισμα. Όλοι μας ακολουθούμε σελίδες που ίσως είχαν ένα ενδιαφέρον το 2007 που ξεκινήσαμε να έχουμε Social Media οι οποίες πλέον δεν παρουσιάζουν κάτι το συγκλονιστικό ή δραστήριους διαδικτυακούς φίλους που το περιεχόμενο τους δεν μας ενδιαφέρει και εμφανίζονται διαρκώς στο timeline μας. Με τον καιρό, οι λογαριασμοί που ακολουθούμε μπορεί να συσσωρεύονται χωρίς ιδιαίτερη σκέψη. Μια στοχευμένη εκκαθάριση μπορεί να κάνει την εμπειρία σας στα social media πιο υγιή και ουσιαστική. Αφαιρέστε ή κάντε mute λογαριασμούς και φίλους που:
- Δεν συνδέεστε πια μέσα από κοινά ενδιαφέροντα ή αλληλεπίδραση.
- Τους ακολουθήσατε από συνήθεια ή εκ παραδρομής.
Η μείωση των ψηφιακών «θορύβων» σας βοηθά να αποκτήσετε ένα πιο «καθαρό» και θετικό feed, και να εστιάζετε σε ό,τι πραγματικά έχει αξία για εσάς
5. Καθιερώστε μια «ψηφιακή αποτοξίνωση» ημέρας
Οι ανοιξιάτικες Κυριακές είναι η καλύτερη ευκαιρία! Ακόμα κι αν δεν υπάρχει η δυνατότητα εκδρομής και φαγητού με φίλους, η Κυριακή απόμόνη της προσφέρει την αίσθηση της χαλάρωσης. Επιλέξτε την Κυριακή, που -ελπίζω- να ξυπνάτε λίγο πιο αργά, αγοράστε μια Κυριακάτικη εφημερίδα, ξεφυλλίστε τα περιοδικά της, μαγειρέψτε κάτι διαφορετικό, κάντε μια όμορφη βόλτα είτε με το αυτοκίνητο είτε με τα πόδια και αφήστε το κινητό στο σπίτι (εφόσον πάντα οι συνθήκες το επιτρέπουν)
6. Γίνετε πιο δημιουργικοί
Προς θεού, δεν ζητάμε να παρουσιάσετε το Πάσχα του 2026 την έκθεση ζωγραφικής σας. Η δημιουργικότητα μπορεί να έχει πολλές εκφάνσεις. Κλείστε το κινητό και αλλάξτε την διακόσμηση σε ένα χώρο του σπιτιού σας, ακόμα και με πράγματα που υπάρχουν ήδη στο σπίτι. Αναζητήστε στο κινητό σας παλιές φωτογραφίες ή φωτογραφίες με φίλους και ωραίες αναμνήσεις και διαμορφώστε ένα ψηφιακό άλμπουμ, φυτέψτε λουλούδια στο μπαλκόνι σας και δείτε να μεγαλώνουν, ζωγραφίστε κούπες και άλλες τόσες απλές και εύκολες ιδέες που μπορούν να σας απασχολήσουν και να ομορφύνουν την καθημερινότητα σας.
7. Εμπλέξτε φίλους ή οικογένεια
Συμφωνήστε με έναν φίλο να κάνετε μαζί ένα διάλειμμα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ενθαρρύνετε ο ένας τον άλλον. Επικοινωνήστε την πρόοδο σας αλλά και τα οφέλη της και κάντε «brainstorming» για τις εναλλακτικές σας. Το γεγονός ότι δεν είστε μόνοι σας σε αυτήν την προσπάθεια θα βοηθήσει σημαντικά, όπως θα βοηθήσει και η εμπιστοσύνη που έχετε δείξει ο ένας στον άλλο για την επίτευξη του κοινού στόχου.
8. Think before you post
Σκεφτείτε σοβαρά οποιοδήποτε post σας. Πριν μοιραστείτε κάτι είτε αυτό είναι μια ευχάριστη στιγμή, είτε κάποιο επίτευγμα σαςείτε μια είδηση, αναρωτηθείτε γιατί το κάνετε. Πριν μοιραστείτε κάτι, ρωτήστε τον εαυτό σας: «Γιατί το κάνω;» Η ενσυνείδητη χρήση μειώνει τη μηχανική εξάρτηση και ενισχύει την προσωπική αυθεντικότητα.
9. Επιστροφή στην περίοδο πριν τα social media
Πως περνάγαμε άραγε τα καλοκαίρια μαςπριν τα social media, πως κρατούσαμε τις αναμνήσεις ζωντανές, ποιες είναι οι μυρωδιές μας και οι αισθήσεις μας από την προηγούμενη εικοσαετία. Ας δώσουμε την ευκαιρία σε ένα καλό βιβλίο, την αίσθηση του οποίου δεν μπορεί να αντικαταστήσει ούτε το καλύτερο e-book, ας ενωθούμε με την φύση ή ακόμα κι αν είναι δύσκολο αυτό ας αφουγκραστούμε τους ήχους της μεγαλούπολης μας, ας παρακολουθήσουμε διακριτικά και με ενσυναίσθηση τους ανθρώπους γύρω μας, τα χρώματα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των κατά τ’ άλλα γκρίζων πολυκατοικιών, ας πλάσουμε ιστορίες με φαντασία ή χωρίς, ας μιλήσουμε με τους ανθρώπους μας με το κινητό στο αθόρυβο, ας τους ακουμπήσουμε, ας τους αφουγκραστούμε. Είναι τόσο ξεχωριστοί οι καφέδες όταν έχει κλείσει το κινητό μας από μπαταρία άρα το story θα ανέβει ετεροχρονισμένα και τα notification θα ελεγχθούν μετά από ώρα.
10. Manifest Your Digital Freedom
Αντί να δεις την αποτοξίνωση σαν στέρηση, δες την ως ευκαιρία να οραματιστείς τη σχέση που θέλεις να έχεις με το διαδίκτυο. Φαντάσου τον εαυτό σου να χρησιμοποιεί τα social media με μέτρο, μόνο για πράγματα που σου δίνουν χαρά, γνώση και έμπνευση. Γράψε σε ένα χαρτί πώς θα ήθελες να μοιάζει η καθημερινότητά σου χωρίς το άγχος της υπερσύνδεσης. Και κάθε μέρα, κάνε ένα μικρό βήμα πιο κοντά σε αυτό το όραμα. Το κλειδί δεν είναι να «κόψεις» κάτι, αλλά να δημιουργήσεις μια νέα ψηφιακή πραγματικότητα που να σε εκφράζει.
+1. Δώσε χρόνο
Η αλλαγή συνηθειών και μάλιστα τόσο έντονων και πολλές φορές απαραίτητων για την κοινωνική μας υπόσταση είναι μια αρκετά δύσκολη και ίσως κάποιες φορές επίπονη προσπάθεια. Κάθε μέρα που θα περιορίζεις έστω και ελάχιστα την χρήση των social media θα είναι μια μικρή νίκη.
Τα social media είναι ένα σπουδαίο τεχνολογικό επίτευγμα το οποίο μας παρέχεται δωρεάν (ή όχι και τόσο δωρεάν αν αναλογιστεί κανείς ότι το πληρώνουμε με τα προσωπικά μας δεδομένα), μας συνδέει με φίλους από μακριά, μας παρέχει σημαντική γρήγορη πληροφόρηση. Ωστόσο, ακόμα και μία μικρή αλλαγή μπορεί να κάνει τη διαφορά. Η κάθε μέρα που αποφεύγεις τη συνεχιζόμενη χρήση των social media είναι μια νίκη για τον εαυτό σου"
Παραχωρούμε αιγίδα και ομιλία στο 15o InfoCom Security 2025!
Με χαρά ανακοινώνουμε ότι η Homo Digitalis παραχωρεί για ακόμη μια χρόνια την αιγίδα της στο 15o InfoCom Security 2025!! Η επετειακή εκδοχή του θα λάβει χώρα στις 2 & 3 Απριλίου στο Ωδείο Αθηνών!
O Κωνσταντίνος Κακαβούλης θα εκπροσωπήσει το ΔΣ μας εκεί, παραχωρώντας και την εναρκτήρια τοποθέτηση του συνεδρίου κατά τη δεύτερη ημέρα διεξαγωγής του!
Οι εγγραφές είναι ανοιχτές και δωρεάν!! Μπορείτε να κάνετε τη δίκη σας, καθώς και να δείτε το πλήρες πρόγραμμα για τις 2 ημέρες του συνεδρίου εδώ.
Ευχαριστούμε θερμά την ομάδα των διοργανωτών για την εξαιρετική συνεργασία (SmartPress S.A., IT Security Pro ) στο πλαίσιο της εκδήλωσης.
Οι εγγραφές του 2ου AI Summit της Cleon Conferences υπό την αιγίδα της Homo Digitalis άνοιξαν
Η CLEON Conferences & Communications διοργανώνει, το 2nd AI SUMMIT, υπό την αιγίδα των: Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ΣΕΚΕΕ, ISACA, Homo Digitalis και Rythmisis, To συνέδριο θα συντονίσει ο δικηγόρος και δημοσιογράφος, Αντώνης Παπαγιαννίδης, ενώ ομιλία θα παραχωρήσει και ο συνιδρυτής της Homo Digitalis και δικηγόρος Στέφανος Βιτωράτος.
Το συνέδριο θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη, 29 Απριλίου στο Divani Caravel Hotel στην Αθήνα.
Μην χάσετε την ευκαιρία να ενημερωθείτε για τις τελευταίες εξελίξεις και τις τάσεις στο ΑΙ!
Μπορείτε να κάνετε την εγγραφή σας εδώ.
Εκδήλωση της Homo Digitalis για την AI Act και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών
Την Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου, η Homo Digitalis διοργάνωσε στα γραφεία της στο ViOS Coworking – Greece την πρώτη ημερίδα για την AI Act για οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών!
Περισσότεροι από 20 φορείς έδωσαν το παρόν, προερχόμενοι από ένα ευρύ και ποικιλόμορφο φάσμα υπόβαθρων, με κοινό ενδιαφέρον τη συνεργασία για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που απορρέουν από την AI Act.
Στην εκδήλωση παρουσιάσαμε τις 3 Θεματικές Μελέτες που έχουμε εκδώσει για την ΑΙ Act για FRIAs, τις Αρχές Εποπτείας και το Οικοσύστημα Διακυβέρνησης ΤΝ & τις Απαγορευμένες Πρακτικές, ενώ διοργανώσαμε θεματικούς κύκλους συζητήσεων σε 4 τομείς, “Περιβάλλον και Τεχνητή Νοημοσύνη”, “Επιχειρηματικές Πρακτικές & Αλγοριθμική Διαφάνεια”, “Τεχνητή Νοημοσύνη στην Αστυνόμευση και τη Μετανάστευση” και “Συστήματα ΤΝ, Δημοκρατία και Κοινωνία της Πληροφορίας”.
Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά όλες τις οργανώσεις που κατάφεραν να δώσουν το παρόν, για την ενέργεια, την εμπιστοσύνη και το πολύ θετικό κλίμα συνεργασίας! Επίσης ένα μεγάλο ευχαριστώ στην ομάδα της Homo Digitalis που διοργάνωσε την εκδήλωση και παρουσίασε τις μελέτες μας, Σοφία Αντωνοπούλου, Νίκη Γεωργακοπούλου, Λαμπρινή Γυφτοκώστα, Τάνια Σκραπαλιώρη, Λευτέρη Χελιουδάκη και Σταυρούλα Χούσου.
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε με κεφάλαια από χρηματοδοτήσεις των European AI & Society Fund και European Digital Rights! Είμαστε πολύ υπερήφανοι για την υποστήριξή τους!
Θέλετε να αποτελέσετε μέρος αυτής της προσπάθειας συνεργασίας; Συμπληρώστε τη φόρμα επικοινωνίας στην ιστοσελίδα μας.
ActionAid Hellas, KEAN- Cell of Altrenative Youth Activities, Greenpeace Greece, WWF Greece, inside story., Reporters United, Solomon, Eteron Institute, KnowledgeRights21, EKPIZO, Greek Council for Refugees, Open Lab Athens , Vouliwatch, Amnesty International – Greece, Transparency International Greece, I Have Rights., HIAS Greece, Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών, CopWatchGR, Hellenic League for Human Rights, omniatv, Diversity Charter Greece, Generation 2.0 for Rights, Equality and Diversity.
Συνδιοργανώνουμε εκδήλωση για τη Κυβερνοασφάλεια και την προστασία προσωπικών δεδομένων στο Πάρκο Καινοτομίας JOIST στη Λάρισα!
Στις 20 Μαρτίου 2025 και ώρα 18:00 – 20:30 η Homo Digitalis έχει τη μεγάλη χαρά να συνδιοργανώνει και να συμμετέχει στην εκδήλωση “Κυβερνοασφάλεια και προστασία προσωπικών δεδομένων: Ανθεκτικότητα, Συμμόρφωση, Καινοτομία” στο Πάρκο Καινοτομίας JOIST στη Λάρισα!
Στόχος της εκδήλωσης είναι η ευαισθητοποίηση και ενδυνάμωση των επιχειρήσεων όλων των κλάδων και μεγεθών ώστε να μπορούν να γίνουν ανθεκτικές και να καινοτομούν με ασφάλεια και σεβασμό στα δικαιώματα των πολιτών.
Στην εκδήλωση θα συμμετέχουν ως ομιλητές/ομιλήτριες :
ο Διοικητής της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας Μιχαήλ Μπλέτσας.
ο Παναγιώτης Σούλος Μέλος του ISC2 Hellenic Chapter, Information Security GRC Senior Manager στην STEELMET Corporate Services,
η Λαμπρινή Γυφτοκώστα, Διευθύντρια Δικαιωμάτων του Ανθρώπου & Τεχνητής Νοημοσύνης της Homo Digitalis,
o Γιάννης Κούκουρας Μέλος του ISC2 Hellenic Chapter, Managing Director στην TwelveSec TwelveSec, και
η Karina Iskandarova, Ιδρύτια της CharismaWorks
⌛ Συντονίζει ο Αναστάσιος Αραμπατζής από Bora – Cybersecurity Marketing και Homo Digitalis.
Δηλώστε συμμετοχή δωρεάν εδώ.
Διάβασε τον Οδηγό Τσέπης για προστασία της ιδιωτικότητάς σου σε πορείες
Δύο χρόνια συμπληρώνονται σήμερα, Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου, από την τραγωδία των Τεμπών, με απεργίες και στάσεις εργασίας να έχουν προγραμματιστεί σε όλη την χώρα και στο εξωτερικό τόσο για να τιμηθεί η μνήμη των 57 θυμάτων του σιδηροδρομικού δυστυχήματος όσο και για να αποδοθεί δικαιοσύνη και να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι.
Τι συμβαίνει όμως με τις συσκευές σου και τα προσωπικά δεδομένα σου και πως μπορείς να πάρεις μέτρα για να διασφαλίσεις την προστασία τους σε μία πορεία διαμαρτυρίας;
Η Homo Digitalis από κοινού με τη Software Makers, ΑΜΚΕ με έδρα το Ηράκλειο της Κρήτης, μετέφρασαν και προσάρμοσαν το σύντομο οδηγό τσέπης του Electronic Frontier Foundation (EFF) στα ελληνικά δεδομένα παρέχοντας ορισμένα βήματα που μπορείτε να κάνετε πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από μια διαμαρτυρία, τα οποία θα σας βοηθήσουν να διατηρήσετε τον εαυτό σας και τα δεδομένα σας πιο ασφαλή.
Δείχνουμε την αλληλεγγύη μας και τη αμέριστη συμπαράστασή μας!
Το κείμενο του οδηγού βρίσκεται διαθέσιμο προς εκτύπωση εδώ.
H Homo Digitalis συμμετέχει στη διαδικτυακή εκδήλωση ενημέρωσης του Project Parenting
Είναι κακές οι οθόνες ή δεν τις χρησιμοποιούμε σωστά;
Η Homo Digitalis έχει τη μεγάλη τιμή να συμμετέχει για ακόμη μια χρονιά στην ψηφιακή ημερίδα που διοργανώνει το Project Parenting για γονείς που λαμβάνει χώρα σήμερα, Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου από τις 17:30 έως τις 22:30!!
Στις 21:40 η Λαμπρινή Γυφτοκώστα θα εκπροσωπήσει την ομάδα μας μιλώντας για τη θεματική “Cookies και Γονικός Έλεγχος: Φίλτραρε τι πληροφορίες δίνεις εσύ και το παιδί σου για να μην πέσουν σε χέρια που δε θες”!
Οι εγγραφές είναι δωρεάν και μπορείτε να δηλώσετε ακόμη συμμετοχή για να παρακολουθήσετε μια σειρά από πολύ ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις από ειδικούς σε μια σειρά από σημαντικά ζητήματα εδώ.
Πώς να διασφαλίσεις τον ψηφιακό σου εαυτό σε δημόσιους και κοινόχρηστους χώρους
Γράφει o Γιάννης Ντόκος*
Έχεις ποτέ αναρωτηθεί: “Πού σταματάει ο “φυσικός” μου εαυτός, και πού ξεκινάει ο ψηφιακός;”; Μην εκπλήσσεσαι, αν δυσκολεύεσαι να απαντήσεις. Με καθημερινά τεχνολογικά άλματα να φέρνουν παντού κινητά τηλέφωνα, έξυπνα ρολόγια και φριτέζες με wifi, τα όρια μεταξύ του ψηφιακού και απτού μας κόσμου ολοένα θολώνουν. Και, σαν να μην έφτανε η παραπάνω σύγχυση, προσβολές στον φυσικό κόσμο επιφέρουν μεταβολές στον ψηφιακό, και τούμπαλιν. Πόσω δε μάλλον, όταν βρισκόμαστε σε χώρους και περιβάλλοντα που χρησιμοποιούνται από περισσότερα, καλόβουλα αλλά και κακόβουλα, άτομα. Πώς όμως μπορούμε να φροντίσουμε, ούτως ώστε η παρουσία μας σε φυσικά και ψηφιακά δημόσιους χώρους να γίνεται με τρόπο ασφαλή; Παρακάτω θα σου δείξω πόσο εύκολα μπορούν να πληγούν τα ψηφιακά σου όρια στον φυσικό κόσμο, και πώς να μείνεις ασφαλής σε αυτόν.
Το δωρεάν wifi έχει ένα κόστος
Παραδέξου το, το έχεις κάνει ουκ ολίγες φορές - είσαι έξω, και δε θες να χαλάσεις δεδομένα για να συνδεθείς στο ίντερνετ. Ευτυχώς, είσαι σε καφετέρια με ανοιχτό ή δημόσια διαθέσιμο wifi! Είναι η τυχερή σου μέρα, αλλά μπορεί να μετατραπεί στην χειρότερή σου μέρα εξίσου εύκολα. Γιατί ομώς; Όπως εσύ έχεις δωρεάν πρόσβαση στο δίκτυο της καφετέριας προκειμένου να χαζέψεις στο ίντερνετ, την ίδια πρόσβαση θα μπορούσε να έχει κάποιος ο οποίος ενδιαφέρεται για τα δεδομένα σου. Το ΑΦΜ σου, τους κωδικούς στους λογαριασμούς σου (τραπεζικούς και μη), τις επικοινωνίες σου. Και με την πρόσβαση που έχουν στο κοινόχρηστο δίκτυο, οι τρόποι να σε βλάψουν είναι ατέλειωτοι - ανακατεύθυνση των στοιχείων σου, κλοπή ταυτότητας, ψεύτικα σάιτ της τράπεζας της επιλογής σου. Μετά θα τρέχεις, και δεν θα αξίζει τα λίγα mb που σώζεις με το δωρεάν ίντερνετ.
Τι να κάνω;
Όσο απλά μπορείς να πάθεις κακό, τόσο απλό είναι να προστατευτείς από αυτό. Ενδεικτικά, πράξε ώς εξής:
● Μη χρησιμοποιείς το δημόσια διαθέσιμο δίκτυο: Είναι ελκυστικό, αλλά αν μπορείς και δεν επείγει, μη το χρησιμοποιήσεις. Χρησιμοποίησε τον πάροχο της επιλογής σου για να συνδεθείς μέσω κινητής τηλεφωνίας, ή περίμενε να γυρίσεις σπίτι και να μπεις μέσω του δικού σου (ελπίζω ασφαλούς) wifi.
● Αν πρέπει οπωσδήποτε να συνδεθείς στο δημόσιο δίκτυο, συνδέσου μέσω VPN: Με αυτό τον τρόπο, τα δεδομένα σου ταξιδεύουν μέσα σε ένα κρυπτογραφημένο τούνελ που δύσκολα προσβάλλεται από κακόβουλα άτομα.
● Πρόσεχε σε ποιές υπηρεσίες συνδέεσαι και τί δεδομένα μοιράζεσαι: Αν θες να ολοκληρώσεις τραπεζικές συναλλαγές διαδικτυακά, καλύτερα να μην το κάνεις από το wifi της καφετέριας ή του αεροδρομίου.
Μήπως σε παρακολουθούν;
Χρησιμοποιώ τη δημόσια συγκοινωνία συχνά. Όταν δεν έχω κάτι να κάνω, μου αρέσει να παρακολουθώ τους γύρω μου (όχι δόλια, το ορκίζομαι!). Μου έχει τύχει ουκ ολίγες φορές να παρατηρήσω κάποιον επιβάτη, ο οποίος όντας απορροφημένος στο κινητό ή τον υπολογιστή του, προσελκύει πολλά βλέμματα στην οθόνη του. Τα βλέμματα κάποιες φορές δεν αποστρέφονται, είναι επίμονα, και ενίοτε οδηγούν σε μηχανορραφίες, σκέψεις και σημειώσεις από τον δράστη. Με τον ίδιο τρόπο, μπορεί και από σένα να αποσπάσουν το pin της συσκευής ή τον κωδικό της εφαρμογής της τράπεζάς σου, ή ίσως το pin της κάρτας σου όταν κάνεις ανάληψη, και να τα απομνημονεύσουν ή να τα σημειώσουν κάπου. Την πάτησες…
Το φαινόμενο shoulder surfing (ελληνιστί “οπτική υποκλοπή”) δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό, διότι εκμεταλλεύεται την αφηρημάδα ή την αφέλειά μας. Και, κακά τα ψέματα, σε μία χώρα όπου το κοινωνικό ενδιαφέρον (ήτοι κουτσομπολιό) “πάει σύννεφο”, και να κοιτάζει ο άλλος, δε δίνουμε σημασία.
Τι να κάνω;
Αν βρίσκεσαι σε δημόσιο χώρο περιτριγυρισμένος από περίεργα βλέμματα, οι παρακάτω ενέργειες μπορεί να βοηθήσουν:
● Γίνε λίγο καχύποπτος/η:Μην εμπιστεύεσαι άτομα γύρω σου τα οποία δεν ξέρεις (καλά). Σε δημόσια σημεία, καθένας μπορεί να έχει αγαθά ή μοχθηρά κίνητρα. Κάλυψε το pin σου στην τράπεζα, ή εγκατάστησε μια οθόνη προστασίας ιδιωτικότητας στο κινητό ή τον υπολογιστή σου (είναι καλή επένδυση!). Όπως λένε στο χωριό μου, zero trust!
● Κοίτα τους κι εσύ: Τώρα παίζεις με την ψυχολογία τους. Αν κάποιος φαίνεται να σε κοιτάει ύποπτα με σκοπό να σου αποσπάσει δεδομένα και στοιχεία, ανταπόδωσε το βλέμμα. Όχι με μανία (μη βρεις το μπελά σου), αλλά με τρόπο που να δείχνει ό,τι έχεις επίγνωση της κατάστασης. Συνήθως αυτό αρκεί να τους κάνει να σταματήσουν.
● Play it safe: Όπως και στη παραπάνω περίπτωση, αν θεωρείς οτι τραβάς τα βλέμματα πάνω σου (με σκοπό να σου υποκλέψουν τα στοιχεία, προφανώς!), καλύτερα να αποφύγεις να ανοίξεις εκείνο το αρχείο που αναγράφει το ΑΦΜ, την ημερομηνία γέννησής σου και τον αριθμό τηλεφώνου σου.
Τα πράγματά σου και τα μάτια σου!
Φαντάσου το εξής σενάριο: βρίσκεσαι στο σινεμά και θες επειγόντως να χρησιμοποιήσεις την τουαλέτα. Αφήνεις το κινητό σου πάνω στο κάθισμα. Τί μπορεί να πάει στραβά; Πολλά μπορούν να συμβούν.. Κάποιος κακόβουλος μπορεί να έχει βάλει στο μάτι το τηλέφωνό σου, και με την πρώτη ευκαιρία να το αρπάξει. Ίσως δουλεύεις remote από μια καφετέρια και θες να κάνεις ένα διάλειμμα. Θα άφηνες τον υπολογιστή σου ξεκλείδωτο πάνω στο τραπέζι; Ελπίζω πως όχι.
Οι προσωπικές μας συσκευές είναι σαν την κεντρική πόρτα του σπιτιού μας - αν είναι ανοιχτές ή ξεκλείδωτες, προσκαλούν πιθανούς εγκληματίες να εισβάλλουν και να υφαρπάξουν χρήσιμα για αυτούς στοιχεία. Μη τους δώσεις αυτή τη δυνατότητα.
Τι να κάνω;
Αν βρίσκεσαι σε δημόσιο χώρο, όπου η συσκευή σου κινδυνεύει να κλαπεί ή να διαρραγεί, κάνε τα ακόλουθα:
● Πάρε τη συσκευή μαζί σου: Μην αφήνεις ανεπίβλεπτες τις συσκευές σου, εάν υπάρχει ο παραμικρός κίνδυνος απώλειας ή κλοπής. Και προφανώς, μην την αφήνεις σε ανοιχτή θέα, ούτε καν μέσα στο κλειδωμένο σου αυτοκίνητο. Δες ένα παράδειγμα εδώ
● Κλείδωσέ την: Πάντα κλείδωνε τη συσκευή σου όταν δε βρίσκεσαι κάπου κοντά. Αυτό δε θα σε σώσει από την απώλεια δεδομένων, αλλά τουλάχιστον θα κερδίσεις λίγο χρόνο.
● Ενεργοποίησε τη δυνατότητα απομακρυσμένης διαγραφή: Ως ύστατο μέτρο, εάν είναι τεχνικά εφικτό, ενεργοποίησε τη δυνατότητα να διαγράψεις τα περιεχόμενα της συσκευής σου εξ αποστάσεως.
*Ο Γιάννης Ντόκος είναι IT GRC Expert.