Η Homo Digitalis δημοσιεύει σήμερα την πρώτη Μελέτη της για τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό για την Τεχνητή Νοημοσύνη με τίτλο «Πράξη για την Τεχνητή Νοημοσύνη: Ανάλυση και προτάσεις ενσωμάτωσης των διατάξεων για την εκτίμηση αντικτύπου στα θεμελιώδη δικαιώματα στην Ελλάδα».
Συγγραφείς της πρώτης αυτής Μελέτης αποτελούν το μέλος μας Σοφία Αντωνοπούλου και η Διευθύντρια Δικαιωμάτων του Ανθρώπου & Τεχνητής Νοημοσύνης της Homo Digitalis, Λαμπρινή Γυφτοκώστα.
Η Μελέτη αποτελεί την πρώτη από μία σειρά αναλύσεων που θα δημοσιεύσουμε στο προσεχές διάστημα σχετικά με διάφορες σημαντικές διατάξεις του Κανονισμού για την Τεχνητή Νοημοσύνη, οι οποίες έχουν ως σκοπό τόσο να ενημερώσουν τους φορείς λήψεων αποφάσεων στην Ελλάδα για σημαντικές διατάξεις του AI Act προκειμένου να βοηθήσουν στην επιτυχημένη εφαρμογή του, όσο και να πλαισιώσουν τον δημόσιο διάλογο για την Τεχνητή Νοημοσύνη στη χώρα μας παραθέτοντας συγκεκριμένα επιχειρήματα και προτάσεις.
Επίκεντρο της πρώτης Μελέτης της Homo Digitalis είναι η ανάδειξη ορισμένων κρίσιμων ζητημάτων που εγείρει η εφαρμογή των διατάξεων περί Εκτίμησης Αντικτύπου στα Θεμελιώδη Δικαιώματα (ΕΑΘΔ), από την οπτική της κοινωνίας των πολιτών. Εκτός αυτού, στόχος είναι να συμβάλει εποικοδομητικά στον δημόσιο διάλογο, προτείνοντας συγκεκριμένες λύσεις για μια αποτελεσματική διαδικασία εκτίμησης αντικτύπου αναφορικά με τα συστήματα ΤΝ υψηλού ρίσκου.
Συνοπτικά, στα κύρια συμπεράσματα της Μελέτης περιλαμβάνονται οι εξής προβληματισμοί:
- Ο αποκλεισμός από την υποχρέωση διενέργειας ΕΑΘΔ των συστημάτων ΤΝ που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά από ιδιωτικές υπηρεσίες.
- Η παντελής έλλειψη κυρώσεων για όσους παραβιάζουν τις διατάξεις για τις ΕΑΘΔ.
- Οι ασάφειες και τα ερμηνευτικά κενά σχετικά με τον τρόπο διενέργειας ΕΑΘΔ, την επικαιροποίηση των στοιχείων και την εκ νέου διενέργεια ΕΑΘΔ, την αξιολόγηση κινδύνων και τα προτεινόμενα μέτρα, την ενημέρωση της αρχής εποπτείας αγοράς και τις εξαιρέσεις από την εν λόγω ενημέρωση της αρχής εποπτείας αγοράς, και
- Η αδιαφάνεια στην χρήση συστημάτων ΤΝ και εκπόνηση ΕΑΘΔ σε τομείς επιβολής του νόμου, διαχείρισης μετανάστευσης και ασύλου και συνοριακών ελέγχων.
Επίσης, συνοψίζονται οι βελτιωτικές προτάσεις σε πέντε βασικά σημεία που είναι κομβικά για την αποτελεσματική προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων από τυχόν παραβιάσεις συστημάτων ΤΝ:
- Προτείνεται η άσκηση της διακριτικής ευχέρειας με βάση το άρθρο 99 παράγραφος 2 και η θέσπιση κυρώσεων σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με τις διατάξεις για τα ΕΑΘΔ. Προτείνεται, περαιτέρω, οι σχετικές κυρώσεις να είναι στην ίδια κλίμακα με αυτές που αφορούν τη μη συμμόρφωση με την απαγόρευση των πρακτικών ΤΝ, σύμφωνα με το άρθρο 99 παράγραφος 3 του Κανονισμού.
- Προτείνεται η θέσπιση αναλυτικών ρυθμίσεων διακυβέρνησης με ξεκάθαρες διαδικασίες διαχείρισης καταγγελιών και προσφυγών καθώς και η εξασφάλιση συμμετοχής συμφεροντούχων στον ελληνικό νόμο που θα ενσωματώσει τον Κανονισμό.
- Τροποποίηση νόμου 4780/2021, οι διατάξεις του οποίου διέπουν τη λειτουργία της Εθνικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την ανάληψη του ρόλου σύμφωνα με το άρθρο 77 του Κανονισμού υπό προϋποθέσεις.
- Εκτός από το υπόδειγμα για την διενέργεια ΕΑΘΔ, είναι απαραίτητη η εκπόνηση κατευθυντήριων γραμμών, που θα περιλαμβάνουν μια εκτενή ανάλυση της αιτιολογικής σκέψης 96,των άρθρων 6 παράγραφος 2, 27, 43, 46, 49 και 77 του Κανονισμού για την ΤΝ.
Μπορείτε να διαβάσετε αναλυτικά τη Μελέτη της Homo Digitalis εδώ.