Με την πανδημία του Covid-19 να καλπάζει ανεξέλεγκτη, αναγκαστήκαμε μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα να εξοικειωθούμε και να κάνουμε μέρος της καθημερινότητάς μας εφαρμογές που μέχρι πρότινος αγνοούσαμε, όπως το Skype for Business, το Zoom ή το MS Teams προκειμένου να διευκολυνθεί η εργασία μας ακόμα και οι κοινωνικές και προσωπικές μας επαφές.
Παράλληλα, εξακολουθούμε να χρησιμοποιούμε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης για την επικοινωνία μας με συγγενείς και φίλους ενώ εμείς ή τα παιδιά μας παίζουμε online παιχνίδια.
Άραγε έχουμε αναρωτηθεί πόσες από τις εφαρμογές που χρησιμοποιούμε καθημερινά σέβονται την ιδιωτικότητα των χρηστών τους και αν εφαρμόζεται ορθά ο Γενικός Κανονισμός Προσωπικών Δεδομένων (GDPR);
Γιατί, για παράδειγμα, αυτές οι εφαρμογές ζητούν πρόσβαση στη λίστα επαφών και στο άλμπουμ των φωτογραφιών μας; Είναι πάντα απαραίτητη η πρόσβαση στο μικρόφωνο και στην ακριβή τοποθεσία μας;
Πρόσφατα το Εργαστήριο Πληροφοριακών Συστημάτων του Ινστιτούτου Πληροφορικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας & Έρευνας (ΙΤΕ) με αφορμή την πρωτοβουλία CAPrice προσέγγισε τη HomoDigitalis προκειμένου να δημιουργηθεί ένα “κίνημα” ευαισθητοποίησης σχετικά με τις συνέπειες που μπορεί να έχουν οι ψηφιακές τεχνολογίες ως προς την προστασία της ιδιωτικής ζωής.
Στόχος είναι να δημιουργηθεί μια κοινότητα ανοιχτή προς όλους στην οποία θα συμμετέχουν ενεργοί πολίτες, χωρίς απαραίτητα εξειδικευμένες γνώσεις σε θέματα τεχνολογίας, αλλά με διάθεση να αναζητήσουν και να εφαρμόσουν πρακτικές λύσεις σε ζητήματα ιδιωτικότητας.
Για να καταστεί κάτι τέτοιο εφικτό χρησιμοποιήθηκε η πλατφόρμα CAP-A Portal η οποία μεταξύ άλλων παρέχει έναν Privacy Policy Document Annotator. H εν λόγω πλατφόρμα αναπτύχθηκε από το Ινστιτούτο Πληροφορικής του ΙΤΕ σε συνεργασία με την εταιρεία ΙΝ2 και στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού έργου CAP-A που χρηματοδοτείται από το NGI-Trust. O Annotator δίνει στον χρήστη τη δυνατότητα να επισημαίνει και να σχολιάζει συγκεκριμένα σημεία από τους όρους χρήσης και την Πολιτική Απορρήτου αξιολογώντας τη συμμόρφωση με το Κανονιστικό πλαίσιο που αφορά στην προστασία των ψηφιακών μας δικαιωμάτων.
Μέσω της συγκεκριμένης πλατφόρμας, μέλη της HomoDigitalis ανέλαβαν να αξιολογήσουν και να σχολιάσουν την Πολιτική Απορρήτου η εφαρμογών γνωστών σε όλους μας, όπως το Facebook, το Instagram, το Skype, το Messenger, το WhatsApp, το Google Meet, to Google Chrome, το Slack, το Trello, το Asana ακόμη και παιχνίδια όπως το League of Legends ή το Call of Duty με βάση συγκεκριμένα κριτήρια που είχε θέσει η πλατφόρμα!
Έτσι, οι δύο πρώτοι πιλότοι του ΙΤΕ έτρεξαν σε συνεργασία με το Bora και το Safer Internet for Internet for kids αλλά και την πολύτιμη συμβολή της Homo Digitalis.
Στη φωτογραφία αυτή βλέπετε τι άδειες δίνετε οι χρήστες του viber, πόσοι χρήστες έχουν αξιολογήσει την εφαρμογή, πόσα annotations έχουν γίνει και με πόσα σχετικά άρθρα τα έχουν συνδέσει.
Απώτερος σκοπός ήταν να προταθούν λύσεις σε ζητήματα ιδιωτικότητας που μας απασχολούν καθημερινά, καθώς λόγω της μεγάλης έκτασης και του δυσνόητου περιεχομένου της Πολιτικής Απορρήτου, οι περισσότεροι – ειδικά οι μη εξοικειωμένοι με θέματα ιδιωτικότητας – δίνουμε “λευκή επιταγή” για την επεξεργασία των δεδομένων μας χωρίς ακριβώς να έχουμε καταλάβει σε τι συνίσταται αυτή, για ποιους σκοπούς πραγματοποιείται και τί ακριβώς επιδιώκει από αυτή ο δημιουργός της κάθε εφαρμογής.
Για παράδειγμα, όταν κλικάρουμε “Συμφωνώ με τους όρους χρήσης” χωρίς φυσικά να τους έχουμε διαβάσει, γνωρίζουμε ότι συναινούμε στο να έχει η εκάστοτε εφαρμογή πρόσβαση στις επαφές μας, στην τοποθεσία μας ακόμη και στο μικρόφωνο ή στην κάμερα της συσκευής μας;
Οι πληροφορίες που συλλέγονται από τη χρήση της πλατφόρμας αξιοποιούνται για την εξαγωγή και διαμόρφωση στατιστικών ως προς την “φιλικότητα” των εφαρμογών σχετικά με την προστασία της ιδιωτικότητας του χρήστη και τη διαμόρφωση ενός ασφαλούς διαδικτύου που σέβεται τα δικαιώματά μας.
Η εμπιστοσύνη που μας δείχνει το ΙΤΕ, το μεγαλύτερο ερευνητικό ίδρυμα της Ελλάδας, και η ομάδα του Cap-Α, μας τιμά και μας ωθεί να δράσουμε συλλογικά για ακόμη μια φορά, προκειμένου έμπρακτα να διαμορφώσουμε έναν πυλώνα σημαντικών εξελίξεων για τη διαμόρφωση των σύγχρονων ψηφιακών υπηρεσιών επηρεάζοντας μία σειρά από δικαιώματα και ελευθερίες στον ψηφιακό χώρο.
Σημείωση: Η εφαρμογή CAP-A διατίθεται και στο Play Store για Android Λογισμικό, καθιστώντας με αυτόν τον τρόπο εφικτό να χρησιμοποιήσουν περισσότεροι χρήστες την εφαρμογή και να αξιολογήσουν εφαρμογές που χρησιμοποιούν καθημερινά.
Δείτε εδώ πώς μπορείτε και εσείς να αξιολογήσετε τις εφαρμογές που χρησιμοποιείτε και να συμβάλλετε έτσι στην ενίσχυση της ιδιωτικότητας όλων μας!
Η ομάδα της HomoDigitalis που ασχολήθηκε με το project απαρτίστηκε από τα ακόλουθα μέλη:
Ελπίδα Βαμβακά, Αδαμαντία Βολικού, Εύα Δαβάκη, Μαρίνα Ζαχαροπούλου, Στέφανος Θαμπής, Στέργιος Κωνσταντίνου, Αντιγόνη Λογοθέτη, Μαριλίζα Μπάκα, Μαγδαληνή Σκόνδρα, Λευτέρης Σταυρακάκης , Εμμανουήλ Τζιβιέρης, Μαρίνα Τσικιντίκου, Αγγελική Τηλιγάδη.
Πηγές:
- https://www.caprice-community.net/
- https://saferinternet4kids.gr/nea/cap-a/
- https://cap-a.eu/new-cap-a-pilot-bora-business-apps/
- https://cap-a.eu/portal/#stats2.2