Γράφει η Αυγή Σαουλίδου*
Εισαγωγή
Η κλιματική αλλαγή αποτελεί μια από τις πιο πιεστικές προκλήσεις της εποχής μας, με τις επιπτώσεις της να απειλούν οικοσυστήματα, οικονομίες και κοινότητες σε όλο τον κόσμο. Το λιώσιμο των πάγων οδηγεί στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας απειλώντας παράκτιες κοινότητες και οικοσυστήματα, η παρατεταμένη ανομβρία και οι καύσωνες επηρεάζουν τη γεωργία και την ανθρώπινη υγεία, ενώ ακραία φαινόμενα που παρουσιάζονται με αυξημένη συχνότητα, όπως τυφώνες, πυρκαγιές και πλημμύρες προκαλούν εκτεταμένες καταστροφές και εκτοπισμούς πληθυσμών. Η ανάγκη για την αντιμετώπιση αυτής της παγκόσμιας κλιματικής κρίσης δεν ήταν ποτέ μεγαλύτερη.
Σε όλη αυτή τη συνθήκη, κρίσιμο ρόλο διαδραματίζει η βιομηχανία και ιδίως οι Big Tech. Ως Big Tech αναφέρονται οι εταιρείες τεχνολογίας με τη μεγαλύτερη επιρροή παγκοσμίως, όπως η Google, η Apple, η Amazon, η Microsoft, η Meta.
Η ραγδαία ανάπτυξη των Big Tech, η οποία οφείλεται στην αυξανόμενη εξάρτησή μας από τις ψηφιακές υπηρεσίες, οδήγησε σε δραματική αύξηση του αριθμού των κέντρων δεδομένων παγκοσμίως. Οι εγκαταστάσεις αυτές καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας και συμβάλλουν σημαντικά στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Επιπλέον, η συντήρηση αυτών των κέντρων απαιτεί ψύξη, η οποία εντείνει τον οικολογικό τους αντίκτυπο λόγω της υψηλής κατανάλωσης ενέργειας και νερού. Από τα παραπάνω αναδεικνύεται η ανάγκη για τις Big Tech να υιοθετήσουν βιώσιμες πρακτικές και να επενδύσουν σε πράσινες λύσεις, ώστε να ελαχιστοποιήσουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των υποδομών τους.
Οι εταιρείες αυτές, ενώ μέσω των δραστηριοτήτων τους συμβάλλουν στην κλιματική κρίση, διαθέτουν ταυτόχρονα πόρους, εργαλεία και καινοτόμες τεχνολογίες που τους επιτρέπουν να συνεισφέρουν στην καταπολέμησή της. Επίσης, έχουν τη δυνατότητα να ηγηθούν σε πρωτοβουλίες βιωσιμότητας, να επενδύσουν σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και να αναπτύξουν πράσινες τεχνολογίες. Επομένως, είναι σημαντικό να γίνει αντιληπτός ο ρόλος των Big Tech στην παγκόσμια προσπάθεια για την επίτευξη ενός βιώσιμου μέλλοντος.
Πρωτοβουλίες για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
Οι Big Tech λαμβάνουν πρωτοβουλίες για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με μεγάλους παίκτες όπως η Google, η Apple και η Amazon να πρωτοστατούν. Οι εταιρείες αυτές έχουν αναλάβει σημαντικές δεσμεύσεις για τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, με στόχο να τροφοδοτούν τις παγκόσμιες δραστηριότητές τους εξολοκλήρου με πράσινες πηγές ενέργειας. Η Google, για παράδειγμα, έχει ουδέτερο ανθρακικό αποτύπωμα από το 2007 και επιδιώκει έως το 2030 να λειτουργεί αποκλειστικά με χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η Apple έχει ήδη επιτύχει 100% ανανεώσιμη ενέργεια για τις παγκόσμιες εγκαταστάσεις της και εστιάζει στο να καταστήσει ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού της ουδέτερη ως προς τον άνθρακα μέχρι το 2030. Η Amazon έχει δεσμευτεί να επιτύχει μηδενικό ισοζύγιο άνθρακα έως το 2040 και επενδύει σε αιολικά και ηλιακά έργα στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ. Παρά τα επιτεύγματα, εξακολουθούν βέβαια να υπάρχουν προκλήσεις, όπως για παράδειγμα η διαλείπουσα φύση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η ανάγκη για λύσεις αποθήκευσης ενέργειας μεγάλης κλίμακας.
Καινοτομία στην πράσινη τεχνολογία
Η καινοτομία στην πράσινη τεχνολογία και ειδικότερα η τεχνητή νοημοσύνη παίζει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων. Οι τεχνολογικοί κολοσσοί βρίσκονται στην πρώτη γραμμή αυτής της προσπάθειας, αξιοποιώντας προηγμένες τεχνολογίες AI και μηχανικής μάθησης για την πρόβλεψη των κλιματικών προτύπων με μεγαλύτερη ακρίβεια. Αυτό επιτρέπει στους επιστήμονες και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικών να προβλέπουν τις περιβαλλοντικές αλλαγές και να ανταποκρίνονται πιο αποτελεσματικά. Επιπλέον, η τεχνητή νοημοσύνη βελτιστοποιεί τη χρήση ενέργειας, αναλύοντας τεράστιες ποσότητες δεδομένων για τη βελτίωση της αποδοτικότητας, τη μείωση της σπατάλης και το σχεδιασμό αποδοτικότερων συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Μέσω αυτών των καινοτομιών, οι Big Tech συμβάλλουν σημαντικά στην ανάπτυξη βιώσιμων λύσεων.
Η διττή επιρροή των Big Tech στην πολιτική για το κλίμα
Οι Big Tech χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο την επιρροή τους για να υποστηρίξουν και να διαμορφώσουν πολιτικές για το κλίμα. Μέσω συντονισμένων δράσεων ασκούν πίεση για αυστηρότερες κλιματικές πολιτικές, προωθώντας νομοθετικές αλλαγές που υποστηρίζουν την περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Προσεγγίζουν εκατομμύρια ανθρώπους αξιοποιώντας τις πλατφόρμες τους και ξεκινούν δημόσιες εκστρατείες για την ευαισθητοποίηση του κοινού σε κλιματικά ζητήματα. Συνεργάζονται επίσης με ΜΚΟ και κυβερνήσεις, δημιουργώντας στρατηγικές συνεργασίες για την επίτευξη κοινών κλιματικών στόχων. Ωστόσο, αυτή η επιρροή δεν μένει χωρίς κριτική. Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι ενδεχομένως μέσω της έντονης επιρροής τους οι Big Tech παρεμβαίνουν στη διαμόρφωση πολιτικών, προωθώντας τα δικά τους συμφέροντα έναντι των συμφερόντων του ευρύτερου κοινού. Διατυπώνονται επίσης ανησυχίες για τη διαφάνεια και τη λογοδοσία στις πρακτικές άσκησης πίεσης που χρησιμοποιούν.
Οι μελλοντικές προοπτικές
Κοιτάζοντας μπροστά, οι Big Tech φαίνονται έτοιμες να μειώσουν περαιτέρω το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα μέσω των τεχνολογικών καινοτομιών. Οι εξελίξεις σε τομείς όπως η κβαντική πληροφορική, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας επόμενης γενιάς και οι βελτιωμένες λύσεις αποθήκευσης ενέργειας έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν δραματικά την αποδοτικότητα και τη βιωσιμότητα. Ο ευρύτερος αντίκτυπος των πρωτοβουλιών των Big Tech για το κλίμα στις προσπάθειες μετριασμού της κλιματικής αλλαγής είναι σημαντικός, καθώς η ηγετική τους θέση και οι επενδύσεις τους σε τεχνολογίες αιχμής δημιουργούν προηγούμενο για άλλους κλάδους.
Ωστόσο, δεν πρέπει να παραγνωρίζεται ότι οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας χρησιμοποιούν συχνά το θέμα της κλιματικής κρίσης για να γυαλίσουν την εικόνα τους, προσπαθώντας να επισκιάσουν σκάνδαλα και αμφισβητήσιμες πρακτικές του παρελθόντος. Προωθώντας τις περιβαλλοντικές τους πρωτοβουλίες και τις επενδύσεις τους σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι εταιρείες αυτές επιδιώκουν να τοποθετηθούν ως ηγέτες στην αειφορία. Η στρατηγική αυτή όχι μόνο ενισχύει τη δημόσια εικόνα τους, αλλά και αποσπά την προσοχή από ζητήματα όπως οι ανησυχίες για την προστασία των προσωπικών δεδομένων, οι μονοπωλιακές πρακτικές και οι συνθήκες εργασιακής εκμετάλλευσης. Ακόμη, έχουν μετατρέψει τις προσπάθειές τους για βιωσιμότητα σε ανταγωνισμό, καθώς η καθεμία προσπαθεί να ξεπεράσει τις άλλες στην προβολή των περιβαλλοντικών της δεσμεύσεων.
Συμπέρασμα
Οι Big Tech συνδυάζοντας τους πόρους και την επιρροή τους, διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στη διαμόρφωση ενός πιο βιώσιμου μέλλοντος και στην προώθηση των παγκόσμιων κλιματικών στόχων. Ενώ η συμβολή τους στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής είναι σημαντική, είναι απαραίτητο να αξιολογούνται κριτικά αυτές οι προσπάθειες στο ευρύτερο πλαίσιο της συνολικής εταιρικής τους συμπεριφοράς και να ελέγχεται η ισορροπία και η ακεραιότητα της πολιτικής τους εμπλοκής. Αυτό διασφαλίζει ότι οι περιβαλλοντικές τους πρωτοβουλίες είναι γνήσιες και όχι απλώς μια πρόσοψη για να μετριάσουν τον έλεγχο των λιγότερο ηθικών πρακτικών τους.
*Η Αυγή Σαουλίδου είναι Νομικός και Υπεύθυνη Προστασίας Δεδομένων στο Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας.