Γράφει η Μιρέλλα Καβαδάκη *
Ετοιμάζεσαι να βγεις έξω. Βάζεις παπούτσια, παίρνεις τσάντα, κινητό, πορτοφόλι, αλλά δε βρίσκεις τα κλειδιά σου. Κάνεις άνω-κάτω το σπίτι και ακόμη πουθενά τα κλειδιά. Οι φίλοι σου σε περιμένουν κι εσύ έχεις ήδη αργήσει αρκετά. Τί κάνεις;
Εάν συνηθίζεις να χάνεις τα πράγματά σου ή να τα ξεχνάς σε διάφορα μέρη -ποιος δεν το κάνει άλλωστε;- η Apple σου προσφέρει τη λύση με το νέο της προϊόν, το AirTag. Η Apple λάνσαρε αυτή τη μικρή κυκλική συσκευή τον Απρίλιο του 2021 με σκοπό να βοηθήσει τους χρήστες των προϊόντων της (Ipad, Iphone, κλπ) να ανιχνεύουν τα αντικείμενά τους.
Πώς λειτουργεί το AirTag και τα πλεονεκτήματά του
Το μόνο που χρειάζεται να κάνει ο χρήστης είναι να τοποθετήσει το AirTag στο αντικείμενο, που επιθυμεί να γνωρίζει την τοποθεσία του. Για παράδειγμα, μπορεί να τοποθετήσει το AirTag στην αποσκευή του, έτσι ώστε σε περίπτωση που χαθεί, να ξέρει πού βρίσκεται. Μάλιστα, ο χρήστης έχει δικαίωμα να συνδέσει στο Apple ID του έως και 16 διαφορετικά AirTag, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να ανιχνεύσει έως και 16 διαφορετικά αντικείμενα.
Το AirTag είναι μία μικρή συσκευή 1.26 ιντσών, το οποίο μεταδίδει συνεχώς σήμα μέσω Bluetooth. Το iPhone/iPad σας, ή τα iPhone/iPad αγνώστων που μπορεί να περπατήσουν εντός της εμβέλειας Bluetooth του AirTag σας, διαβιβάζουν το σήμα στην Apple μέσω του διαδικτύου, μαζί με τις συντεταγμένες GPS του σημείου που βρισκόταν το τηλέφωνο ή το tablet, όταν εντόπισε το σήμα.
Δεν είναι η πρώτη φορά που κυκλοφορεί ένα τέτοιο προϊόν στην αγορά. Η εταιρία Tile προσφέρει 4 hardware συσκευές[1], οι οποίες μπορούν να ενσωματωθούν σε κλειδιά, να μπουν στο πορτοφόλι ή να κολλήσουν στο σκελετό του ποδηλάτου. Ο βασικός λόγος, που τα AirTag καταλαμβάνουν την κυρίαρχη θέση στα προϊόντα αυτής της κατηγορίας είναι το γεγονός ότι το προϊόν της Tile πρέπει να το πετάξεις, όταν τελειώσουν οι μπαταρίες του[2].
Η συσκευή της Tile χρησιμοποιεί επίσης σήμα Bluetooth και μία εφαρμογή για την ανίχνευση των αντικειμένων. Αυτό που είναι καινούργιο σχετικά με τα AirTag δεν είναι τόσο η τεχνολογία που κρύβεται από πίσω, όσο περισσότερο η ευκολία ανίχνευσης του αντικειμένου. Ειδικότερα, μέσω του δικτύου ‘Find My’, στο οποίο είναι συνδεδεμένοι οι χρήστες Iphone/Ipad συσκευών, μεταδίδεται το σήμα της τοποθεσίας του AirTag. Πρόκειται για πάνω από 1 δισεκατομμύριο χρήστες σε όλο τον κόσμο, οι οποίοι, χωρίς καν να το γνωρίζουν, σε βοηθούν να βρεις την τοποθεσία του AirTag σου.
Γίνεται αντιληπτό, λοιπόν, ότι η συσκευή αυτή της Apple λειτουργεί πολύ καλά. Μάλιστα, κάποιοι θα έλεγαν ότι λειτουργεί υπερβολικά καλά, σε σημείο που θα έπρεπε να μας ανησυχεί.
Κίνδυνοι
Σε ένα βίντεο που δημοσιεύθηκε στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης TikTok[3] -το οποίο μάλιστα έλαβε πάνω από 30 εκατομμύρια προβολές-, η χρήστης έλεγε ότι έλαβε ειδοποίηση στο iPhone της για ένα άγνωστο αξεσουάρ, το οποίο ταξιδεύει μαζί της από το Τέξας σε μία πτήση προς τη Βοστώνη. Σε βίντεο που ανέβασε η ίδια χρήστης 6 ημέρες μετά, δήλωσε πως βρήκε μία συσκευή AirTag, την οποία κάποιος είχε κολλήσει στο εσωτερικό της τσάντας της.
Παράλληλα, έχουν βγει στη δημοσιότητα αρκετές καταγγελίες για παράνομες δραστηριότητες, οι οποίες σχετίζονται με τα AirTag. Πολλές γυναίκες έχουν βρει τη συγκεκριμένη συσκευή στο αυτοκίνητό τους ή σε κάποια τσάντα τους, ενώ παράλληλα κάποιες αστυνομικές αρχές στις ΗΠΑ και τον Καναδά έχουν ήδη αρχίσει να εκπέμπουν τον κώδωνα του κινδύνου για κλοπές πολυτελών αυτοκινήτων[4].
Πριν ακόμη κυκλοφορήσουν τα AirTag στην αγορά, είχαν αρχίσει να εκφράζονται σοβαρές ανησυχίες για τη χρήση τους. Συγκεκριμένα, το Εθνικό Δίκτυο για την Καταπολέμηση της Ενδοοικογενειακής Βίας (National Network to End Domestic Violence – NNEDV) στις ΗΠΑ, σημειώνει τους κινδύνους που εγκυμονεί η συγκεκριμένη συσκευή, ειδικά για άτομα, που ζουν σε κακοποιητικά περιβάλλοντα. Όπως εξηγούν, είναι πολύ πιθανό να χρησιμοποιηθεί το AirTag με σκοπό την ανίχνευση ενός προσώπου, όταν για παράδειγμα αυτό προσπαθεί να διαφύγει από ένα κακοποιητικό περιβάλλον.
Πρόκειται για ζητήματα, τα οποία θα έπρεπε να ληφθούν σοβαρά υπόψη από τις εταιρίες που κατασκευάζουν συσκευές ανίχνευσης. Με τη βία κατά των γυναικών να αυξάνεται τα τελευταία χρόνια (γυναικοκτονίες, βιασμοί, απόπειρες σεξουαλικής παρενόχλησης), η τεχνολογία θα έπρεπε να αποτελεί τροχοπέδη τέτοιων περιστατικών και όχι να τα διευκολύνει να συμβούν.
Σε ερώτηση του δικτύου NNEDV σχετικά με το παρόν ζήτημα, η Apple απάντησε:
«Λαμβάνουμε την ασφάλεια των πελατών μας πολύ σοβαρά και αφοσιωνόμαστε στην ιδιωτικότητα και την ασφάλεια του AirTag. Το AirTag είναι σχεδιασμένο με ένα σύνολο προληπτικών χαρακτηριστικών για να αποθαρρύνει την ανεπιθύμητη παρακολούθηση -για πρώτη φορά στον κλάδο- και το δίκτυο Find My περιλαμβάνει ένα «έξυπνο» σύστημα με αποτρεπτικά μέτρα, που ισχύει για το AirTag, καθώς και για προϊόντα τρίτων που αποτελούν μέρος του Find My δικτύου. Ανεβάζουμε τον πήχη στο απόρρητο για τους χρήστες μας και τον κλάδο και ελπίζουμε ότι θα ακολουθήσουν και άλλοι.»[5].
Είναι αλήθεια. Η Apple έχει χτίσει ορισμένα συστήματα προστασίας. Προκειμένου να καταπολεμήσει το «ανεπιθύμητο tracking», η Apple έκανε δύο σημαντικές αναβαθμίσεις στο σύστημά της. Πρώτον, τα AirTag πλέον μπορούν να ειδοποιούν τα πιθανά θύματα, με ηχητικές ειδοποιήσεις και μηνύματα σχετικά με ύποπτο AirTag, το οποίο έχει συνδεθεί και παρακολουθεί το iPhone. Ωστόσο, όπως τονίζει και ο Goeffrey Fowler[6], συσκευές άλλων εταιριών (π.χ. που χρησιμοποιούν λογισμικό Αndroid[7]) δε γίνεται καν να στείλουν τη συγκεκριμένη ειδοποίηση στους χρήστες τους.
Δεύτερον, το AirTag θα βγάζει ήχο, εάν βρίσκεται μακριά από τον ιδιοκτήτη του για πολύ καιρό. Αρχικά το διάστημα αυτό ήταν 3 ημέρες, ενώ πλέον η Apple το έχει ορίσει στις 8-24 ώρες. Προβληματικό είναι ωστόσο ότι η ίδια η ειδοποίηση δεν κρατάει πάνω από 15 δευτερόλεπτα.
Πρόσφατα, η Apple ανακοίνωσε την κυκλοφορία μιας νέας εφαρμογής που ονομάζεται Tracker Detect, την οποία μπορούν να κατεβάζουν οι χρήστες άλλων συσκευών προκειμένου να λαμβάνουν ειδοποιήσεις[8].
Τέλος, η Apple υποστηρίζει ότι κάθε AirTag είναι καταχωρημένο με το Apple ID του κατόχου του, το οποίο η εταιρία μπορεί να διαθέσει στις αρχές -μαζί με τις σχετικές προσωπικές πληροφορίες του.
Συμπεράσματα
Είναι πραγματικά αξιοθαύμαστο το πόσα πλεονεκτήματα μπορεί να προσφέρει η τεχνολογία στη ζωή μας, καθώς και πόσα προβλήματα μπορεί να επιλύσει. Από τα πιο «μικρά» και καθημερινά προβλήματα έως σοβαρότερα και μεγαλύτερου βεληνεκούς. Συγχρόνως όμως, αρκετές φορές παρατηρείται ότι από αυτές τις λύσεις δημιουργούνται καινούργια προβλήματα.
Σίγουρα τα προβλήματα που αναφέρθηκαν είναι αρκετά σημαντικά. Η χρήση συσκευών, όπως τα AirTags, δημιουργεί ζητήματα ιδιωτικότητας και ασφάλειας των ανθρώπων. Ακόμη και αν εμείς οι ίδιοι αποφασίσουμε να μην αγοράσουμε τη συγκεκριμένη συσκευή, το μόνο που καταφέρνουμε είναι εμείς να μην ανιχνεύσουμε άλλους ανθρώπους. Όχι να μην ανιχνευθούμε εμείς.
Είναι αρκετά ενθαρρυντικό το γεγονός ότι η Apple από την πρώτη στιγμή κυκλοφορίας του προϊόντος της προσπαθεί να δημιουργήσει δικλείδες ασφαλείας. Παράλληλα, ζώντας στον κόσμο της πληροφορίας, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τη συνεισφορά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στη διάδοση του συγκεκριμένου γεγονότος και κατ’ επέκταση την επαγρύπνηση άλλων ατόμων.
Ήδη από τις 13 Δεκεμβρίου, η Apple δημοσίευσε στην ιστοσελίδα της σχετικές οδηγίες[9] για τα άτομα που βρίσκουν ένα άγνωστο AirTag ή λαμβάνουν την ειδοποίηση ότι παρακολουθούνται.
Εμείς από την πλευρά μας εξακολουθούμε να παρακολουθούμε τις εξελίξεις, οι οποίες ειδικά στον κόσμο της τεχνολογίας τρέχουν χωρίς να το καταλάβουμε. Με επίκεντρο πάντα τον άνθρωπο και τα δικαιώματά του.
*Η Μιρέλλα Καβαδάκη είναι δικηγόρος και κάτοχος του μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών «Εθνική και Ενωσιακή Διοίκηση» του Παντείου Πανεπιστήμιου.
[1] Μέχρι σήμερα έχουν πωληθεί πάνω από 35 εκατομμύρια συσκευές της εταιρίας Tile. Πηγή: https://www.cnbc.com/2021/04/27/apple-airtags-versus-tile-tracker-how-they-compare.html
[2] The Australian Financial Review. Apple’s AirTags are so good they’re scary. Melbourne [Melbourne], 04 May 2021: 19.
[3] https://www.tiktok.com/@angel.edge95/video/7033117374861577477
[4] https://www.nytimes.com/2021/12/30/technology/apple-airtags-tracking-stalking.html
[5] https://www.fastcompany.com/90630404/apple-airtags-could-enable-domestic-abuse-in-terrifying-ways
[6] https://www.washingtonpost.com/technology/2021/05/05/apple-airtags-stalking/
[7] Αξίζει να σημειωθεί ότι βρίσκονται πάνω από 2,5 δισεκατομμύρια ενεργοί χρήστες Android σε όλο τον κόσμο με πάνω από 3 εκατομμύρια συσκευές. Πηγή: https://www.inmobi.com/blog/2021/08/09/understanding-android-users-worldwide
[8] Η εφαρμογή έχει ήδη λάβει αρκετές αρνητικές κριτικές από τους χρήστες, οι οποίοι τονίζουν το γεγονός ότι δεν τους δίνεται η δυνατότητα λειτουργίας στο background. Εν αντιθέσει, για να λάβουν την ειδοποίηση ότι κάποιος τους παρακολουθεί, πρέπει πρώτα να ανοίξουν την εφαρμογή.