Η Ευρωπαϊκή Ένωση έκανε το πρώτο βήμα για την υιοθέτηση Οδηγίας που περιορίζει την ελευθερία έκφρασης στο Διαδίκτυο

Στις 20 Ιουνίου 2018 η Επιτροπή για τα Νομικά Θέματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ψήφισε υπέρ της υιοθέτησης της Πρότασης Οδηγίας για την Πνευματική Ιδιοκτησία στην Ενιαία Ψηφιακή Αγορά.

Η Homo Digitalis πριν την ψήφιση της εν λόγω πρότασης οδηγίας είχε απευθυνθεί στον κ. Κώστα Χρυσόγονο, τον μοναδικό Έλληνα Ευρωβουλευτή μέλος της Επιτροπής για τα Νομικά Θέματα, ζητώντας του να εξετάσει προσεκτικά το άρθρο 13 του προς ψήφιση κειμένου.

Το άρθρο αυτό προβλέπει:

Άρθρο 13 
Χρήση προστατευόμενου περιεχομένου από παρόχους υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας που αποθηκεύουν και δίνουν πρόσβαση σε μεγάλο αριθμό έργων και άλλου υλικού που αναφορτώνονται από τους χρήστες τους

  1. Οι πάροχοι υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας που αποθηκεύουν και παρέχουν στο κοινό πρόσβαση σε μεγάλο αριθμό έργων ή άλλου υλικού που αναφορτώνονται από τους χρήστες τους, λαμβάνουν, σε συνεργασία με τους δικαιούχους, μέτρα με σκοπό την εξασφάλιση της λειτουργίας των συμφωνιών που συνάπτονται με δικαιούχους για τη χρήση των έργων τους ή άλλου υλικού ή την αποτροπή της διαθεσιμότητας στις υπηρεσίες τους έργων ή άλλου υλικού πουπροσδιορίζονται από τους δικαιούχους, μέσω της συνεργασίας με τους παρόχους υπηρεσιών. Τα εν λόγω μέτρα, όπως η χρήση αποτελεσματικών τεχνολογιών αναγνώρισης περιεχομένου, είναι κατάλληλα και αναλογικά. Οι πάροχοι υπηρεσιών παρέχουν στους δικαιούχους επαρκή πληροφόρηση σχετικά με τη λειτουργία και την εφαρμογή των μέτρων, ενώ, όπου συντρέχει περίπτωση, υποβάλλουν και κατάλληλες αναφορές σχετικά με την αναγνώριση και τη χρήση των έργων και άλλου υλικού.
  2. Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι οι πάροχοι υπηρεσιών που αναφέρονται στην παράγραφο 1 καθιερώνουν μηχανισμούς παραπόνων και επανόρθωσης που είναι διαθέσιμοι στους χρήστες σε περίπτωση διαφορών σε σχέση με την εφαρμογή των μέτρων που αναφέρονται στην παράγραφο 1.
  3. Τα κράτη μέλη διευκολύνουν, κατά περίπτωση, τη συνεργασία μεταξύ των παρόχων υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας και των δικαιούχων, μέσω διαλόγων με τα ενδιαφερόμενα μέρη, με σκοπό τον καθορισμό βέλτιστων πρακτικών, όπως κατάλληλων και αναλογικών τεχνολογιών αναγνώρισης περιεχομένου, λαμβάνοντας υπόψη μεταξύ άλλων και τη φύση των υπηρεσιών, τη διαθεσιμότητα των τεχνολογιών και την αποτελεσματικότητά τους ενόψει των τεχνολογικών εξελίξεων.

Συγκεκριμένα, η Homo Digitalis τόνισε ότι το άρθρο 13 μπορεί να αλλάξει τη μορφή του Διαδικτύου όπως την ξέρουμε μέχρι σήμερα, καθώς:

– Η δημιουργικότητα και η ελευθερία του λόγου θα πληγούν σημαντικά, καθώς οι αλγόριθμοι δεν είναι πάντα σε θέση να αναγνωρίσουν τη διαφορά ανάμεσα στη νόμιμη και στην παράνομη χρήση υλικού, το οποίο υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα, και το οποίο χρησιμοποιείται στην έρευνα, στο σχολιασμό ακόμη και για κριτική ή για σάτυρα. Αν η χρήση του υλικού αυτού ρυθμίζεται από αυτοματοποιημένα συστήματα, τα οποία λαμβάνουν αποφάσεις εφαρμόζοντας το γράμμα και όχι το πνεύμα του νόμου, η δημιουργικότητα και η ελευθερία του λόγου στο Διαδίκτυο θα περιοριστεί αναπόφευκτα.

– Δεν υπάρχουν τα κατάλληλα τεχνικά μέσα για την εφαρμογή του Άρθρου 13. Δεν υπάρχει μία τεχνολογία αναγνώρισης, η οποία να μπορεί να ελέγξει αποτελεσματικά όλες τις μορφές του υλικού που περιγράφονται στην Πρόταση της Οδηγίας, οι οποίες είναι κείμενο, ακουστική μορφή, βίντεο, εικόνες και λογισμικό. Συνεπώς, είναι παράλογο να περιμένουμε από τα δικαστήρια των 27 Κρατών-Μελών να αποφασίζουν διαρκώς ποια είναι τα καταλληλότερα τεχνικά μέσα για την εφαρμογή της Οδηγίας σε κάθε περίπτωση.

– Οι εταιρείες παροχής υπηρεσιών Διαδικτύου δε θα πρέπει να καταστούν υπεύθυνες για την εφαρμογή της νομοθεσίας για την πνευματική ιδιοκτησία, όπως προβλέπει το Άρθρο 13. Προκειμένου να διασφαλίσουν τη συμμόρφωσή τους και να αποφύγουν πρόστιμα και ποινές, οι εταιρείες θα προτιμήσουν να γίνουν υπερπροστατευτικές σε ό,τι αφορά στα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, περιορίζοντας την ελευθερία έκφρασης. Η παροχή του δικαιώματος να προβαίνουν σε διαγραφή περιεχόμενου για παραβίαση πνευματικής ιδιοκτησίας στις εταιρείες αυτές, θα δημιουργήσει μία υπερεξουσία, καθώς δεν προβλέπεται δυνατότητα προστασίας των χρηστών του Διαδικτύου απέναντι στις επικείμενες διαγραφές – ακόμα και αν το περιεχόμενό τους ήταν νόμιμο.

Ο κ. Χρυσόγονος πρότεινε την τροποποίηση του συγκεκριμένου άρθρου κατά τη διαδικασία ψήφισης. Δυστυχώς, η πρόταση του δεν έγινε δεκτή και το κείμενο υιοθετήθηκε από την Επιτροπή.

Παρόλα αυτά, αυτό ήταν μόλις το πρώτο στάδιο, από το οποίο πρέπει να περάσει η Πρόταση Οδηγίας έως ότου γίνει τμήμα της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Πιθανότατα στις αρχές Ιουλίου, θα ακολουθήσει ψηφοφορία στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το κείμενο, το οποίο υπερψήφισε η Επιτροπή.

Στη συνέχεια, το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρώπης θα πρέπει να συμφωνήσουν στο τελικό κείμενο που θα τεθεί προς ψήφιση ενώπιον του τελευταίου.

Τέλος, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα κληθεί να ψηφίσει σχετικά με τον αν η Πρόταση αυτή θα μετατραπεί σε Οδηγία. Αυτό αναμένεται να γίνει περί το Δεκέμβριο του 2018 ή τον Ιανουάριο του 2019.

Είναι προφανές ότι είμαστε ακόμα στην αρχή μιας μακράς διαδρομής για την υιοθέτηση της επίμαχης Οδηγίας. Η Homo Digitalis θα συνεχίσει να σε ενημερώνει διαρκώς για τις εξελίξεις, ενώ ταυτόχρονα θα αγωνίζεται με όλα τα μέσα που διαθέτει ώστε το Διαδίκτυο να παραμείνει ένα μέσο ελεύθερης έκφρασης και διάδοσης ιδεών.