H Homo Digitalis ολοκλήρωσε με επιτυχία την ομιλία της στο CPDP2025
Πριν από δύο εβδομάδες η Homo Digitalis συμμετείχε ξανά στο Computers, Privacy and Data Protection Conference (CPDP), μιλώντας στο πάνελ «Προστατεύοντας τα Ψηφιακά Δικαιώματα Αιτούντων Άσυλο και Προσφύγων», που διοργανώθηκε από το Centre for Fundamental Rights – Hertie School!
Ο Λευτέρης Χελιουδάκης από την ομάδα μας, συμμετείχε μαζί με τη Francesca Palmiotto (IE University), τη Derya Ozkul (University of Warwick) και τη Joanna Parkin (EDPS – European Data Protection Supervisor), την Παρασκευή 23.05, στο καταληκτικό πάνελ του συνεδρίου στη Grande Halle!
Μπορείτε να διαβάσετε την πλήρη ανασκόπηση της συζήτησής μας εδώ.
Συγχαρητήρια στην ομάδα διοργάνωσης από το Hertie School και την Ida Reihani για τις εξαιρετικές προσπάθειες και τη συνεργασία!
Μπορείς κι εσύ να γίνεις επαγγελματίας στον τομέα της ασφάλειας τεχνολογιών και πληροφοριών χωρίς τεχνικές γνώσεις!
Γράφει o Γιάννης Ντόκος*
Ο κόσμος των τεχνολογιών είναι διαρκώς μεταβαλλόμενος. Νέες εξελίξεις στον κλάδο λαμβάνουν πλέον χώρα σε καθημερινή βάση, με την πρόοδο των κλάδων όπως αυτών της τεχνητής νοημοσύνης, των κβαντικών υπολογιστών και των συσκευών/μεθόδων ταυτοποίησης. Αναμφίβολα οι εξελίξεις αυτές είναι ελκυστικές, τόσο για τους καταναλωτές και το ευρύτερο κοινό, όσο και για όσους από εμάς ενδιαφερόμαστε να εργαστούμε στον κλάδο των τεχνολογιών. Χρειάζεται,ωστόσο, να κατέχουμε τεχνικές δεξιότητες προκειμένου να απασχοληθούμε στον τομέα της προστασίας πληροφοριών και τεχνολογιών;
Η παρεξήγηση των "τεχνικών γνώσεων"
Πολύ συχνά, όταν ακούμε για επαγγέλματα στον τομέα της ασφάλειας τεχνολογιών και δεδομένων, φανταζόμαστε προγραμματιστές, χάκερς και άτομα που παίζουν με καλώδια, διακομιστές και μόντεμ.. Βεβαίως είναι και αυτές οι εξειδικεύσεις σχετικές με το αντικείμενο, ωστόσο η ασφάλεια πληροφοριών περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα ρόλων και δραστηριοτήτων – και όχι απαραίτητα τεχνικής φύσης!
Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Είναι οι τεχνικές γνώσεις χρήσιμες στους κλάδους αυτούς; Αναμφίβολα. Ειδικά αν μιλάμε για θέσεις που απαιτούν τη χρήση τέτοιων δεξιοτήτων σε καθημερινή βάση. Εάν επιδιώκω να ασχοληθώ με τον προγραμματισμό ή την ανάλυση δεδομένων, προφανώς πρέπει να ξέρω πώς να γράφω κώδικα ή να αναλύω δεδομένα προκειμένου να εξάγω κάποιο συμπέρασμα. Σε αυτές τις θέσεις εργασίας, οι τεχνικές δεξιότητες είναι προαπαιτούμενο! Σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, είναι απαραίτητες.
Τί γίνεται όμως αν θέλει κανείς να ασχοληθεί με το αντικείμενο της ασφάλειας τεχνολογιών, πληροφοριών ή προσωπικών δεδομένων; Πρέπει να είναι τότε άσος με τους υπολογιστές, την ρύθμιση δικτύων και τις μεθόδους πρόσβασης σε αυτά; Η απάντηση, ευτυχώς, είναι “όχι”. Και αυτό είναι πράγματι ένα πολύ θετικό μήνυμα, διότι ανοίγει διόδους εισροής στους παραπάνω κλάδους σε μεγάλο αριθμό επαγγελματιών που δεν είναι αναγκαστικά τεχνικά καταρτισμένοι. Παράλληλα, επιτρέπει τη σχετικά εύκολη μετάβαση από έναν παρεμφερή κλάδο (βλέπε προστασία πληροφοριών), σε έναν άλλο κλάδο εξίσου σχετικό (όπως η διαχείριση κινδύνου στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης). Επομένως, όσοι από εσάς ενδιαφέρεστε να εντρυφήσετε στα παρακλάδια αυτά, έχετε τη δυνατότητα να το κάνετε χωρίς να χρειάζεται να μπορείτε να διαπεράσετε καλά προστατευμένα δίκτυα “χακάροντας” όποιον υπολογιστή και διακομιστή βρεθεί στο διάβα σας (αν και κάπου θα σας φανεί χρήσιμη αυτή η δεξιότητα)!
Μισό λεπτό όμως! Είναι τόσο εύκολο ο καθένας να μπει στον κλάδο χωρίς τεχνικές γνώσεις; Ίσως όχι εύκολο, αλλά θα έλεγα πως είναι σίγουρα εφικτό, με μια σωστή στάση και την καλλιέργεια σχετικών ικανοτήτων! Οι τεχνολογίες εξελίσσονται γρήγορα, αλλά παράλληλα γίνονται διαθέσιμα όλο και περισσότερα εργαλεία. μέσα και πλατφόρμες που κάνουν πιο προσιτές και κατανοητές τις βασικές έννοιες, ακόμη και σε άτομα με μηδενική επαφή με τον προγραμματισμό ή τις υποδομές δικτύου.
Δεξιότητες για επαγγελματίες στην προστασία πληροφοριών και τεχνολογιών
Σίγουρα οι καθαρά τεχνικές δεξιότητες μπορούν να αποκτηθούν με τον χρόνο, υπάρχουν ωστόσο κάποιες δεξιότητες γενικού χαρακτήρα και στάσεις ζωής που είναι απολύτως καθοριστικές:
- Αναλυτική σκέψη και επίλυση προβλημάτων
Η ασφάλεια πληροφοριών είναι τομέας όπου καλείσαι διαρκώς να αναλύεις προβλήματα, να εντοπίζεις μοτίβα και να βρίσκεις λύσεις. Η ικανότητα να σκέφτεσαι λογικά και να επιλύεις προβλήματα είναι ζωτικής σημασίας και προαπαιτούμενο εάν ο εν λόγω κλάδος σε ενδιαφέρει!
- Περιέργεια και διάθεση για μάθηση
Η τεχνολογία εξελίσσεται συνεχώς. Επομένως, το πηγαίο ενδιαφέρον για τέτοιες εξελίξεις και η διάθεση για μάθηση είναι καίρια. Είτε πρόκειται για νέα εργαλεία, νέες απειλές στην κυβερνοασφάλεια, ή νέους τρόπους προστασίας των δεδομένων, η περιέργεια είναι σύμμαχος των επαγγελματιών του κλάδου.
- Επικοινωνιακές δεξιότητες
Η αλληλεπίδραση με συνεργάτες, νομοθέτες και προμηθευτές είναι καθημερινή και απαραίτητη στον τομέα. Συνεπώς, η ανάπτυξη επικοινωνιακών δεξιοτήτων και διαπροσωπικών σχέσεων είναι απαραίτητη ούτως ώστε να καταλάβουμε,να συνεργαστούμε, να πείσουμε τους άλλους και να βελτιώσουμε την ασφάλεια των υποδομών μας.
- Σφαιρική γνώση και επίγνωση
Η προστασία τεχνολογιών απαιτεί να μπορεί κανείς να δει τη μεγαλύτερη εικόνα και να συνδέει τις κουκίδες. Τυχόν προβλήματα που προκύπτουν είναι πολυπαραγοντικά και άπτονται πολλών διαστάσεων, με αποτέλεσμα η σφαιρική γνώση να είναι μεγάλο προσόν.
Τι μπορείς να κάνεις χωρίς τεχνικές γνώσεις;
Υπάρχουν αρκετές ειδικότητες που μπορούν να προσεγγιστούν με βασικές ή και μηδενικές τεχνικές γνώσεις:
- IT Project Management: Εστιάζει στον σχεδιασμό και τη διαχείριση έργων τεχνολογίας.
- Governance, Risk & Compliance Analyst: Ασχολείται με την κανονιστική συμμόρφωση και την αξιολόγηση κινδύνου.
- Security Awareness Trainer: Εκπαιδεύει προσωπικό σε θέματα ψηφιακής ασφάλειας.
- SOC Analyst: Εισαγωγική θέση σε Security Operations Center, με έμφαση στην παρακολούθηση και αναφορά συμβάντων ασφαλείας.
Τέτοιες εισαγωγικές θέσεις επιτρέπουν σε κάποιον να μπορεί να αναπτύξει σταδιακά τεχνικές γνώσεις και να εξελιχθεί σε πιο εξειδικευμένες θέσεις.
Από πού να ξεκινήσεις
Αν δεν έχεις τεχνικό υπόβαθρο, υπάρχουν πρακτικά βήματα που μπορείς να ακολουθήσεις:
Online μαθήματα και πιστοποιήσεις
Πολλές προσβάσιμες πλατφόρμες (Coursera, edX, Udemy, Cybrary, Pluralsight) προσφέρουν βασικά μαθήματα για αρχάριους. Πιστοποιήσεις όπως CompTIA Security+, Google IT Support, ή η σειρά ISC2 Certified in Cybersecurity είναι εξίσου καλά πρώτα βήματα.
Επιμόρφωση και ενημέρωση
Καθημερινή ανάγνωση άρθρων, blogs, και βιβλίων βοηθά στην κατανόηση και εξοικείωση με το πεδίο. Το να ενημερώνεσαι για τις εξελίξεις είναι βασική συνήθεια κάθε επαγγελματία στον χώρο.
Συμμετοχή σε κοινότητες
Φόρουμ, ομάδες στο LinkedIn, και συμμετοχή σε events (όπως τα BSides, OWASP Meetups και φυσικά τα event που διοργανώνει η Homo Digitalis!) θα σε φέρουν κοντά με άλλους επαγγελματίες του χώρου που μπορεί να έχουν πολύ χρήσιμες πληροφορίες ή κατευθυντήριες γραμμές να σου προτείνουν.
Εύρεση μέντορα
Ένας μέντορας, κάποιος που να σε καθοδηγεί, μπορεί να είναι ανεκτίμητος. Το ίντερνετ, εξειδικευμένες πλατφόρμες (π.χ. ΆλληλονΝΕΤ) ή το YouTube παρέχουν τέτοιες δυνατότητες.
Το κατάλληλο mindset
Το πιο σημαντικό στοιχείο για να πετύχει κάποιος στον χώρο – περισσότερο και από τις γνώσεις – είναι η επιμονή, η υπομονή και η περιέργεια. Πολλοί επαγγελματίες του χώρου ξεκίνησαν από διαφορετικά υπόβαθρα: βιολογία, νομική, διοίκηση επιχειρήσεων ή ακόμη και τέχνες! Με τη σωστή νοοτροπία και αντιμετώπιση, άτομα από κάθε υπόβαθρο μπορούν να απασχοληθούν στο πεδίο της ασφάλειας πληροφοριών και τεχνολογιών!
Εν κατακλείδι
Η ασφάλεια πληροφοριών δεν είναι κλειστή μόνο στους χάκερς, τους προγραμματιστές και τους τεχνικούς δικτύων. Το πεδίο έχει ανοίξει τις πόρτες του σε όσους έχουν την όρεξη, τη σωστή νοοτροπία και τη διάθεση να εξελίσσονται. Με σωστή καθοδήγηση, επιμονή και αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων, οποιοσδήποτε μπορεί να μπει στον χώρο και να διαπρέψει!
*Ο Γιάννης Ντόκος είναι Ειδικός IT Governance, Risk, and Compliance (GRC).
H Homo Digitalis στην 2η Διεθνή Διάσκεψη του ΙΑΤ που είναι αφιερωμένη στη Δημοκρατία και την Κοινωνική Δικαιοσύνη
Η Homo Digitalis δίνει το παρόν στην 2η Διεθνή Διάσκεψη που είναι αφιερωμένη στη Δημοκρατία και την Κοινωνική Δικαιοσύνη και θα πραγματοποιηθεί στις 10 Ιουνίου στις 15:00, στην αίθουσα Νίκου Σκαλκώτα του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, η οποία διοργανώνεται από το Ινστιτούτο Αλέξη Τσίπρα!
Εκεί, θα μας εκπροσωπήσει ο Κωνσταντίνος Κακαβούλης, Συνιδρυτής της Homo Digitalis & Δικηγόρος, ο οποίος θα παραχωρήσει ομιλία στη Θεματική Ενότητα ΙΙ «Δημοκρατία και Ψηφιακός Μετασχηματισμός».
Στην ίδια ενότητα συμμετέχουν ως ομιλήτριες/ομιλητές οι
-Evagelia Emily T., Επίκουρη Καθηγήτρια και Ερευνήτρια στη Σχολή Δημόσιας Πολιτικής McCourt του Georgetown University,
-Ελισάβετ Λινού, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Δημοσίων Πολιτικών και Διοίκησης, Harvard Kennedy School of Government
-Κώστας Γαβρόγλου, πρώην Υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων (2016–2019), και
– Christos Porios, Ιδρυτής, Schema Labs & Open Council
Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για την ημερίδα, τις εγγραφές και το πλήρες πρόγραμμά της, το οποίο περιλαμβάνει προσωπικότητες με διεθνή φήμη και αναγνώριση, εδώ.
H Homo Digitalis μιλάει για ακόμη μία φορά στο CPDP!
Η Homo Digitalis συμμετείχε ξανά στο μεγαλύτερο διεθνές συνέδριο προστασίας προσωπικών δεδομένων, Computers, Privacy and Data Protection (CPDP), με ομιλία στο πάνελ “Protecting the Digital Rights of Asylum Seekers and Refugees” που διοργανώνεται από το Centre for Fundamental Rights – Hertie School!
Ο Λευτέρης Χελιουδάκης, Συνιδρυτής και Εκτελεστικός Διευθυντής της Homo Digitalis θα μας εκπροσωπήσει παραχωρόντας ομιλία στο πάνελ μαζί με τις Francesca Palmiotto (IE University), Derya Ozkul (University of Warwick) και Joanna Parkin (EDPS – Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων), την Παρασκευή 23.05.
Συγχαρητήρια στην οργανωτική ομάδα της Hertie School και την Ida Reihani για την εξαιρετική συνεργασία!
Η Homo Digitalis στο Startup Europe Week 2025 του JOIST Park
Στις 13 Μαΐου, σε περιμένουμε στο JOIST Innovation Park, εκεί όπου η καινοτομία συναντά τις ευκαιρίες.
Το φετινό event συγκεντρώνει πρωτοπόρους στην τεχνητή νοημοσύνη, την κυβερνοασφάλεια, την επιστημονική έρευνα και την επιχειρηματικότητα χωρίς σύνορα – για μια ημέρα γεμάτη τολμηρές ιδέες και ουσιαστικό αντίκτυπο.
Τι περιλαμβάνει το πρόγραμμα;
AI, Cybersecurity, and the Future of Startups
• Λαμπρινή Γυφτοκώστα – Homo Digitalis
• Αναστάσιος Αραμπατζής – Ειδικός Κυβερνοασφάλειας
• Παναγιώτης Πιέρρος – TicTac S.A.
Bridging the Gap: Turning European Scientific Research into Startups
• Ιωάννης Κουρούτζης – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
• Φώτης Τέκος – Foodoxys / Olea Fortius
• Κέλλυ Παπαδοπούλου – Pi tech
• Κωνσταντίνος Ακρίβος – Indeex
Scaling Startups Across Borders in Europe
• Λάμπρος Κούρτης – Επενδυτής & Μέλος VC
• Manuel Seuffert – IMP³ROVE Academy
• Αχιλλέας Μπαρλάς – Enterprise Europe Network Hellas
Είσαι έτοιμος να συνδεθείς με το ευρωπαϊκό startup οικοσύστημα;
Κάνε εγγραφή εδω.
Εξελίξεις για την προγραμματική σύμβαση του Υπουργείου Υγείας με ιδιώτες με αντικείμενο την παραχώρηση γενετικού υλικού νεογνών
Έχουμε εξελίξεις αναφορικά με τις σημαντικές αποκαλύψεις του Reporters United στις αρχές Απριλίου για τη προγραμματική σύμβαση του Υπουργείου Υγείας με ιδιώτες με αντικείμενο την παραχώρηση γενετικού υλικού νεογνών για τη διενέργεια ελέγχων και την προοπτική δημιουργίας βιοτράπεζας, και του αιτήματος που κατέθεσε η Homo Digitalis σχετικά ενώπιον της Αρχής Προστασίας Δεδομένων (ΑΠΔΠΧ)!
Την Παρασκευή 9/5, η ΑΠΔΠΧ δημοσίευσε Δελτίο Τύπου, με βάση το οποίο αναφέρει οτι έχει επιληφθεί του θέματος και αναμένει τις απόψεις του Υπουργείου Υγείας σε απάντηση σχετικού εγγράφου της.
Την ίδια ημέρα, το Τμήμα Γνωμοδοτικού – Συμβουλευτικού Έργου και Μέσων Συμμόρφωσης της ΑΠΔΠΧ, σε συνέχεια επικοινωνίας που είχαμε μαζί του στις 25/4, ενημέρωσε τη Homo Digitalis οτι εν λόγω υπόθεση βρίσκεται υπο διερεύνηση κατ’ αρχήν με βάση το άρθρο 57, παρ. 1 (α) και (η) του GDPR. Σύμφωνα με τις διατάξεις αυτές, η ΑΠΔΠΧ παρακολουθεί και επιβάλλει την εφαρμογή του GDPR στην Ελλάδα, και διενεργεί έρευνες, μεταξύ άλλων βάσει πληροφοριών που λαμβάνει από άλλη εποπτική αρχή ή άλλη δημόσια αρχή!
Προκειμένου να ενισχύσουμε την ευαισθητοποίηση αναφορικά με τις προκλήσεις που ανακύπτουν από την επεξεργασία γενετικών δεδομένων, το μέλος μας Αναστάσιος Αραμπατζής ετοίμασε ένα άρθρο σχετικά με την υπόθεση 23andMe στις ΗΠΑ, που περιγράφει τα γεγονότα που σχετίζονται με μια σοβαρή παραβίαση ασφαλείας που επηρέασε περίπου 6,9 εκατομμύρια χρήστες!
Διάβασε περισσότερα εδώ.
Γενετικά Δεδομένα και Ιδιωτικές Εταιρείες: Το Παράδειγμα της 23andMe και οι Προκλήσεις για την Ελλάδα
Γράφει o Τάσος Αραμπατζής
Τα γενετικά δεδομένα αποτελούν μία από τις πιο πολύτιμες και ευαίσθητες μορφές προσωπικών πληροφοριών. Ο τρόπος με τον οποίο συλλέγονται, αποθηκεύονται και αξιοποιούνται από ιδιωτικές εταιρείες εγείρει πλήθος νομικών, ηθικών και κοινωνικών ερωτημάτων. Η περίπτωση της αμερικανικής εταιρείας 23andMe, σε συνδυασμό με τις πρόσφατες εξελίξεις στην Ελλάδα, αναδεικνύουν με σαφήνεια τους κινδύνους που σχετίζονται με την εμπορική διαχείριση γενετικών δεδομένων.
Η Περίπτωση της 23andMe
Η 23andMe ιδρύθηκε με την υπόσχεση να φέρει την γενετική ανάλυση στο ευρύ κοινό, προσφέροντας προσιτά τεστ DNA για πληροφορίες καταγωγής και υγείας. Ωστόσο, τον Μάρτιο του 2025, η εταιρεία υπέβαλε αίτηση πτώχευσης, μετά από χρόνια οικονομικών προβλημάτων λογω του μη βιώσιμου επιχειρηματικού μοντέλου της, μείωση στη ζήτηση των υπηρεσιών της και σοβαρά περιστατικά παραβίασης ασφαλείας.
Τον Οκτώβριο του 2023, η 23andMe υπέστη μια σοβαρή παραβίαση ασφαλείας που επηρέασε περίπου 6,9 εκατομμύρια χρήστες. Η επίθεση πραγματοποιήθηκε μέσω τεχνικής γνωστής ως "credential stuffing", όπου οι εισβολείς χρησιμοποίησαν επαναχρησιμοποιημένα ονόματα χρήστη και κωδικούς πρόσβασης από προηγούμενες διαρροές για να αποκτήσουν πρόσβαση σε λογαριασμούς χρηστών.
Η διαρροή περιλάμβανε ευαίσθητες πληροφορίες, όπως ονόματα, φωτογραφίες προφίλ, έτος γέννησης, τοποθεσία, εθνοτική καταγωγή, και γενετικά δεδομένα, όπως ομάδες απλοτύπων μιτοχονδριακού DNA και Y-χρωμοσώματος. Ιδιαίτερη ανησυχία προκάλεσε το γεγονός ότι οι εισβολείς στόχευσαν συγκεκριμένες εθνοτικές ομάδες, όπως Εβραίους Ασκενάζι και άτομα κινεζικής καταγωγής, με τα δεδομένα τους να πωλούνται στο dark web.
Η αντίδραση της εταιρείας επικρίθηκε έντονα, καθώς απέδωσε την ευθύνη στους χρήστες για τη χρήση επαναλαμβανόμενων κωδικών πρόσβασης, ενώ καθυστέρησε να αναγνωρίσει δημόσια την παραβίαση. Αυτό οδήγησε σε περισσότερες από δύο δωδεκάδες ατομικές και συλλογικές αγωγές, κατηγορώντας την εταιρεία για αμέλεια και παραβίαση της ιδιωτικότητας .
Ωστόσο, το ζήτημα δεν περιορίζεται μόνο στην παραβίαση. Κατά τη διαδικασία πτώχευσης, το πτωχευτικό δικαστήριο ενέκρινε την πώληση των περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας -συμπεριλαμβανομένων των γενετικών δεδομένων- σε νέο επενδυτή, υπό τον όρο ότι θα τηρηθεί η ισχύουσα νομοθεσία. Παρ’ όλα αυτά, στις ΗΠΑ δεν υπάρχει ενιαίο αυστηρό νομικό πλαίσιο για την προστασία τέτοιων δεδομένων από ιδιωτικές εταιρείες, αφήνοντας σημαντικά κενά και ενισχύοντας τους φόβους για κακή χρήση τους.
«23andMe» και στην Ελλάδα;
Το πρόβλημα όμως δεν είναι μόνο αμερικανικό. Στην Ελλάδα, όπως αποκάλυψαν οι Reporters United και δημοσίευσε και η ΕφΣυν, το Υπουργείο Υγείας υπέγραψε προγραμματική σύμβαση με ιδιωτικές εταιρείες (RealGenix και Beginnings) για την υλοποίηση του προγράμματος "First Steps", το οποίο προβλέπει την αλληλούχιση του πλήρους γονιδιώματος 100.000 νεογνών μέχρι το 2029. Σύμφωνα με τη σύμβαση, τα ερευνητικά αποτελέσματα των αναλύσεων θα αποτελούν αποκλειστική ιδιοκτησία της ιδιωτικής εταιρείας, γεγονός που έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις.
Το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, αρμόδιος δημόσιος φορέας για τον προληπτικό έλεγχο νεογνών, εξέφρασε σοβαρές επιφυλάξεις, επισημαίνοντας την απουσία επιστημονικής αξιολόγησης και τους ηθικούς κινδύνους της ιδιωτικοποίησης του ανθρώπινου γονιδιώματος. Αν και η κυβέρνηση αναφέρει ότι τα δεδομένα θα είναι ψευδωνυμοποιημένα και θα εφαρμόζεται ο Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων (GDPR), δεν διευκρινίζονται συγκεκριμένες ασφαλιστικές δικλείδες, ούτε ο τρόπος που οι εταιρείες θα διαχειρίζονται τα δεδομένα μετά την ολοκλήρωση του έργου.
Ο Υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, υπερασπίστηκε το πρόγραμμα, δηλώνοντας ότι πιστεύει στη διαφάνεια και τη λογοδοσία, και ότι το πρόγραμμα έχει ως στόχο την πρόληψη και την προστασία της δημόσιας υγείας. Ωστόσο, οι ανησυχίες παραμένουν σχετικά με την ιδιωτικοποίηση του γενετικού υλικού και την έλλειψη σαφών όρων και προϋποθέσεων για τη χρήση των δεδομένων.
Οι Κίνδυνοι της Ιδιωτικοποίησης
Η σύνδεση με την περίπτωση της 23andMe είναι προφανής: και στις δύο περιπτώσεις, η διαχείριση γενετικών δεδομένων περνά σε χέρια ιδιωτών, με ελλιπές ή ασαφές πλαίσιο προστασίας.
Τα γενετικά δεδομένα είναι μοναδικά, δεν αλλάζουν, και μπορούν να χρησιμοποιηθούν όχι μόνο για ιατρικούς σκοπούς, αλλά και για ταυτοποίηση, κοινωνική μηχανική, ή ακόμη και impersonation attacks – επιθέσεις στις οποίες κάποιος προσποιείται την ταυτότητα του ατόμου βάσει γενετικής πληροφορίας. Η ιδιωτικοποίησή τους χωρίς αυστηρούς όρους διαχείρισης καθιστά εφικτή την επαναπροσδιορισιμότητα της ταυτότητας των υποκειμένων και δημιουργεί εύλογες ανησυχίες για μελλοντική κακή χρήση.
Επιπρόσθετα, η πρόσβαση στο γενετικό υλικό δεν αφορά μόνο το υποκείμενο, αλλά και τους συγγενείς του. Οποιοσδήποτε αποκτήσει πρόσβαση σε αυτή την πληροφορία μπορεί να λάβει πληροφορίες και για το στενό συγγενικό περιβάλλον, οπότε η παραβίαση ασφαλείας αυτών των δεδομένων εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για οποιονδήποτε σχετίζεται βιολογικά με το θύμα.
Επιπλέον, η απώλεια ελέγχου του γενετικού υλικού από τους πολίτες και το δημόσιο τομέα ανοίγει τον δρόμο για εμπορική εκμετάλλευση χωρίς διαφάνεια. Όπως έδειξε η περίπτωση της 23andMe, σε ένα καθεστώς πτώχευσης ή εξαγοράς, η τύχη των δεδομένων εξαρτάται περισσότερο από τις οικονομικές επιδιώξεις των επενδυτών και λιγότερο από τα δικαιώματα των πολιτών.
Η ανάγκη για αυστηρότερο νομοθετικό πλαίσιο, διαφανείς διαδικασίες, ισχυρή δημόσια εποπτεία και ενημέρωση των πολιτών είναι επιτακτική. Τα γενετικά δεδομένα δεν είναι απλά ιατρικές πληροφορίες. Είναι φορείς ταυτότητας, ιστορίας και μελλοντικών δυνατοτήτων. Οφείλουμε να τα προστατεύσουμε ως τέτοια – όχι μόνο για εμάς, αλλά και για τις επόμενες γενιές.
Καταθέσαμε Αίτημα ενώπιον της ΑΠΔΠΧ για να ερευνήσει την προγραμματική σύμβαση του Υπουργείου Υγείας με την εταιρία Real Genix και την ΑΜΚΕ Beginnings - Newborn Sequencing Initiative
Την Παρασκευή 11/4 η Η Εφημερίδα των Συντακτών και το δίκτυο Reporters United έφεραν στο φως την προγραμματική σύμβαση του Υπουργείου Υγείας με την εταιρία Real Genix και την ΑΜΚΕ Beginnings – Newborn Sequencing Initiative!
Η σύμβαση αφορά την ιδιωτικοποίηση του προληπτικού ελέγχου των νεογνών και σχετίζεται με την επεξεργασία ειδικών κατηγοριών προσωπικών δεδομένων, και ειδικότερα την επεξεργασία γενετικών δεδομένων!
Με βάση το κείμενο της προγραμματικής σύμβασης διαφαίνεται μία ανεπαρκής αναφορά σε ζητήματα συμμόρφωσης του εν λόγω έργου με την νομοθεσία για την προστασία προσωπικών δεδομένων, χωρίς να επεξηγούνται οι ρόλοι των εταίρων, και χωρίς να παρέχεται η οποιαδήποτε πληροφορία που θα μπορούσε να εμπνεύσει την εμπιστοσύνη του κοινού για τη σοβαρότητα με την οποία αρμόζει να εξετάζονται ερευνητικά προγράμματα που σχετίζονται με την επεξεργασία ειδικών κατηγοριών δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
Για τον λόγο αυτόν, στις 14/04, καταθέσαμε αίτημα ενώπιον της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, για να ερευνήσει την υπόθεση καθώς ανακύπτουν σημαντικές προκλήσεις για την προστασία ειδικών κατηγοριών προσωπικών δεδομένων στο πλαίσιο υλοποίησης της σύμβασης αυτής! Μπορείτε να διαβάσετε το αίτημά μας εδώ.
Επίσης, σε συνέχεια του αιτήματός μας προς την Αρχή Προστασίας Δεδομένων, στις 15/4 καταθέσαμε μία ηλεκτρονική επιστολή ενώπιον του DPO του Υπουργείο Υγείας με την οποία τον καλούμε:
Α)Να μας ενημερώσει για τις σχετικές ενέργειες που έχει προβεί στο πλαίσιο των καθηκόντων του ως DPO του Υπουργείου Υγείας αναφορικά με τη προγραμματική σύμβαση αυτή, και συγκεκριμένα:
1)να μας πληροφορήσει εάν έχει προβεί σε σχετική ενημέρωση ή παροχή συμβουλών προς τον αξιότιμο κ. Υπουργό Υγείας σχετικά με την εν λόγω προγραμματική σύμβαση ή προς άλλες αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου;
2)να μας ενημερώσει εάν έχει προβεί σε παροχή συμβουλών σχετικά με την ανάγκη εκπόνησης DPIA στο πλαίσιο του εν λόγω έργου από το Υπουργείο Υγείας προς τον αξιότιμο κ. Υπουργό Υγείας ή προς άλλες αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου;
3) να μας ενημερώσει εάν έχει προβεί σε επικοινωνία με την ΑΠΔΠΧ σχετικά με την εν λόγω προγραμματική σύμβαση και το προς εκτέλεση έργο;
Επίσης, εάν έχει προχωρήσει σε σχετικές ενημερώσεις ή παροχή συμβουλών προς τον αξιότιμο κ.Υπουργό ή προς άλλες διευθύνσεις του Υπουργείου Υγείας με βάση τα ερωτήματα Α1 και Α2, τον καλούμε να μας παραχωρήσει πρόσβαση στις εν λόγω γραπτές συμβουλές και ενημερώσεις του με βάση το δικαίωμα που έχουμε ως Έλληνες πολίτες να λάβουμε πρόσβαση σε δημόσια έγγραφα, όπως ορίζεται στην παρ. 5 του άρθρου 5 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (ν. 2690/1999, Α’ 45), όπως ισχύει σήμερα, λαμβάνοντας υπόψη και τη σχετική υπουργική Απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών (υπ. Αριθ. 21797/31-12-2024).
Περιμένουμε με ενδιαφέρον τις σχετικές απαντήσεις.
Πάσχα, νηστεία και εθισμός στα social media. Μήπως είναι η ευκαιρία μας για αποχή;
Γράφει η Μαρία Φουλεδάκη
Το Πάσχα είναι ευκαιρία αποτοξίνωσης – όχι μόνο από το κρέας, αλλά και από την υπερβολική χρήση των social media! Όπως προσέχουμε τι τρώμε, ας προσέξουμε και τι «καταναλώνουμε» ψηφιακά.
Σας παρουσιάζουμε λοιπόν 10 +1 Απλές και αποτελεσματικές στρατηγικές για να «νηστέψεις» από τα social media
1. Αυτοπαρατήρηση και περιορισμός της χρήσης των social media
Η αυτοπαρατήρηση είναι το πρώτο και σημαντικότερο βήμα. Παρακολουθήστε για μερικές μέρες, μέσω των εφαρμογών του κινητού σας τον χρόνο που καταναλώνεται στη χρήση των social media. Έπειτα ορίστε συγκεκριμένα χρονικά όρια ημερησίως. Η μέρες αυτές παρέχουν σημαντική βοήθεια καθώς θα βρεθούμε με φίλους, είτε από επιθυμία είτε από ανάγκη θα βγούμε από το σπίτι και το χώρο εργασίας μας. Είναι μια ευκαιρία να αφήσουμε το κινητό στην τσάντα ή στην τσέπη και να απολαύσουμε αυτές τις μέρες. Υπάρχουν εξάλλου πολλές εφαρμογές ιδιαίτερα διαδεδομένες που προσφέρουν εργαλεία παρακολούθησης χρόνου, όπως το forest (android, iOS) αλλά και τα ήδη ενσωματωμένα σε android Digital Wellbeing και για (iOS) Screen Time.
2. Αφαιρέστε εφαρμογές απότο κινητό σας
Τα smartphones μας μοιάζουν με το πασχαλινό τραπέζι. Είναι γεμάτα με εφαρμογές στην επιφάνεια τους, με αποτέλεσμα να είναι εξαιρετικά εύκολο το διαρκές «τσιμπολόγημα». Η διαγραφή από το smartphone μας κάποιων εφαρμογών, ώστε να έχουμε δυνατότητα πρόσβασης σε αυτήν μόνο από υπολογιστή ή από browser περιορίζει κατά συνθήκη σημαντικά την χρήση τους και κυρίως την αλόγιστη χρήση αυτών. Από το 2021 έχω διαγράψει την εφαρμογή Facebook από το κινητό μου, με αποτέλεσμα να το επισκέπτομαι πολύ περιορισμένα μέσα στην εβδομάδα και κυρίως πιο συνειδητά. Δεν εμφανίζονται πλέον notifications που να με αποσπούν απ’ οτιδήποτε άλλο κάνω. Μετά από τέσσερα χρόνια τολμώ να πώ ότι δεν έχω στερηθεί τίποτα από όσα μπορεί να μου προσφέρει το συγκεκριμένο μέσο κοινωνικής δικτύωσης.
3. Η καλή μέρα απότο πρωί φαίνεται
Ξεκινήστε την ημέρα σας μακριά από οθόνες! Οκ, κλείστε το ξυπνητήρι πρώτα… Έρευνες έχουν δείξει πόσο ωφέλιμη είναι για την σωματική και ψυχική υγεία η πρωινή άσκηση. Η άσκηση δεν είναι απαραίτητο να είναι αυτή του Ολυμπιονίκη, ακόμα και μερικές ασκήσεις stretching ή ένας δεκάλεπτος περίπατος γύρω από το τετράγωνο εκτός από μια αναζωογονητική συνήθεια είναι και ένας εξαιρετικός τρόπος απεμπλοκής από τη χρήση του κινητού ή του υπολογιστή χωρίς ακόμα να έχεις πιει την πρώτη γουλιά καφέ. Φορέστε τα ακουστικά σας, βάλτε την αγαπημένη σας playlist και περπατήστε ακόμα και για ελάχιστο χρόνο. Τα αποτελέσματα θα είναι άμεσα και θα σας ενθουσιάσουν.
4. Επιλέξτε τι θα παρακολουθείτε
Αφιερώστε λίγο χρόνο για να ελέγξετε την «προσωπικότητα» των socialmedia σας. Ανατρέξτε στους «φίλους» σας στο Facebook και Instagram αλλά και τις προτιμήσεις σας στο Tik Tok και κάντε ένα γερό ξεσκαρτάρισμα. Όλοι μας ακολουθούμε σελίδες που ίσως είχαν ένα ενδιαφέρον το 2007 που ξεκινήσαμε να έχουμε Social Media οι οποίες πλέον δεν παρουσιάζουν κάτι το συγκλονιστικό ή δραστήριους διαδικτυακούς φίλους που το περιεχόμενο τους δεν μας ενδιαφέρει και εμφανίζονται διαρκώς στο timeline μας. Με τον καιρό, οι λογαριασμοί που ακολουθούμε μπορεί να συσσωρεύονται χωρίς ιδιαίτερη σκέψη. Μια στοχευμένη εκκαθάριση μπορεί να κάνει την εμπειρία σας στα social media πιο υγιή και ουσιαστική. Αφαιρέστε ή κάντε mute λογαριασμούς και φίλους που:
- Δεν συνδέεστε πια μέσα από κοινά ενδιαφέροντα ή αλληλεπίδραση.
- Τους ακολουθήσατε από συνήθεια ή εκ παραδρομής.
Η μείωση των ψηφιακών «θορύβων» σας βοηθά να αποκτήσετε ένα πιο «καθαρό» και θετικό feed, και να εστιάζετε σε ό,τι πραγματικά έχει αξία για εσάς
5. Καθιερώστε μια «ψηφιακή αποτοξίνωση» ημέρας
Οι ανοιξιάτικες Κυριακές είναι η καλύτερη ευκαιρία! Ακόμα κι αν δεν υπάρχει η δυνατότητα εκδρομής και φαγητού με φίλους, η Κυριακή απόμόνη της προσφέρει την αίσθηση της χαλάρωσης. Επιλέξτε την Κυριακή, που -ελπίζω- να ξυπνάτε λίγο πιο αργά, αγοράστε μια Κυριακάτικη εφημερίδα, ξεφυλλίστε τα περιοδικά της, μαγειρέψτε κάτι διαφορετικό, κάντε μια όμορφη βόλτα είτε με το αυτοκίνητο είτε με τα πόδια και αφήστε το κινητό στο σπίτι (εφόσον πάντα οι συνθήκες το επιτρέπουν)
6. Γίνετε πιο δημιουργικοί
Προς θεού, δεν ζητάμε να παρουσιάσετε το Πάσχα του 2026 την έκθεση ζωγραφικής σας. Η δημιουργικότητα μπορεί να έχει πολλές εκφάνσεις. Κλείστε το κινητό και αλλάξτε την διακόσμηση σε ένα χώρο του σπιτιού σας, ακόμα και με πράγματα που υπάρχουν ήδη στο σπίτι. Αναζητήστε στο κινητό σας παλιές φωτογραφίες ή φωτογραφίες με φίλους και ωραίες αναμνήσεις και διαμορφώστε ένα ψηφιακό άλμπουμ, φυτέψτε λουλούδια στο μπαλκόνι σας και δείτε να μεγαλώνουν, ζωγραφίστε κούπες και άλλες τόσες απλές και εύκολες ιδέες που μπορούν να σας απασχολήσουν και να ομορφύνουν την καθημερινότητα σας.
7. Εμπλέξτε φίλους ή οικογένεια
Συμφωνήστε με έναν φίλο να κάνετε μαζί ένα διάλειμμα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ενθαρρύνετε ο ένας τον άλλον. Επικοινωνήστε την πρόοδο σας αλλά και τα οφέλη της και κάντε «brainstorming» για τις εναλλακτικές σας. Το γεγονός ότι δεν είστε μόνοι σας σε αυτήν την προσπάθεια θα βοηθήσει σημαντικά, όπως θα βοηθήσει και η εμπιστοσύνη που έχετε δείξει ο ένας στον άλλο για την επίτευξη του κοινού στόχου.
8. Think before you post
Σκεφτείτε σοβαρά οποιοδήποτε post σας. Πριν μοιραστείτε κάτι είτε αυτό είναι μια ευχάριστη στιγμή, είτε κάποιο επίτευγμα σαςείτε μια είδηση, αναρωτηθείτε γιατί το κάνετε. Πριν μοιραστείτε κάτι, ρωτήστε τον εαυτό σας: «Γιατί το κάνω;» Η ενσυνείδητη χρήση μειώνει τη μηχανική εξάρτηση και ενισχύει την προσωπική αυθεντικότητα.
9. Επιστροφή στην περίοδο πριν τα social media
Πως περνάγαμε άραγε τα καλοκαίρια μαςπριν τα social media, πως κρατούσαμε τις αναμνήσεις ζωντανές, ποιες είναι οι μυρωδιές μας και οι αισθήσεις μας από την προηγούμενη εικοσαετία. Ας δώσουμε την ευκαιρία σε ένα καλό βιβλίο, την αίσθηση του οποίου δεν μπορεί να αντικαταστήσει ούτε το καλύτερο e-book, ας ενωθούμε με την φύση ή ακόμα κι αν είναι δύσκολο αυτό ας αφουγκραστούμε τους ήχους της μεγαλούπολης μας, ας παρακολουθήσουμε διακριτικά και με ενσυναίσθηση τους ανθρώπους γύρω μας, τα χρώματα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των κατά τ’ άλλα γκρίζων πολυκατοικιών, ας πλάσουμε ιστορίες με φαντασία ή χωρίς, ας μιλήσουμε με τους ανθρώπους μας με το κινητό στο αθόρυβο, ας τους ακουμπήσουμε, ας τους αφουγκραστούμε. Είναι τόσο ξεχωριστοί οι καφέδες όταν έχει κλείσει το κινητό μας από μπαταρία άρα το story θα ανέβει ετεροχρονισμένα και τα notification θα ελεγχθούν μετά από ώρα.
10. Manifest Your Digital Freedom
Αντί να δεις την αποτοξίνωση σαν στέρηση, δες την ως ευκαιρία να οραματιστείς τη σχέση που θέλεις να έχεις με το διαδίκτυο. Φαντάσου τον εαυτό σου να χρησιμοποιεί τα social media με μέτρο, μόνο για πράγματα που σου δίνουν χαρά, γνώση και έμπνευση. Γράψε σε ένα χαρτί πώς θα ήθελες να μοιάζει η καθημερινότητά σου χωρίς το άγχος της υπερσύνδεσης. Και κάθε μέρα, κάνε ένα μικρό βήμα πιο κοντά σε αυτό το όραμα. Το κλειδί δεν είναι να «κόψεις» κάτι, αλλά να δημιουργήσεις μια νέα ψηφιακή πραγματικότητα που να σε εκφράζει.
+1. Δώσε χρόνο
Η αλλαγή συνηθειών και μάλιστα τόσο έντονων και πολλές φορές απαραίτητων για την κοινωνική μας υπόσταση είναι μια αρκετά δύσκολη και ίσως κάποιες φορές επίπονη προσπάθεια. Κάθε μέρα που θα περιορίζεις έστω και ελάχιστα την χρήση των social media θα είναι μια μικρή νίκη.
Τα social media είναι ένα σπουδαίο τεχνολογικό επίτευγμα το οποίο μας παρέχεται δωρεάν (ή όχι και τόσο δωρεάν αν αναλογιστεί κανείς ότι το πληρώνουμε με τα προσωπικά μας δεδομένα), μας συνδέει με φίλους από μακριά, μας παρέχει σημαντική γρήγορη πληροφόρηση. Ωστόσο, ακόμα και μία μικρή αλλαγή μπορεί να κάνει τη διαφορά. Η κάθε μέρα που αποφεύγεις τη συνεχιζόμενη χρήση των social media είναι μια νίκη για τον εαυτό σου"