Πώς να διασφαλίσεις τον ψηφιακό σου εαυτό σε δημόσιους και κοινόχρηστους χώρους

Γράφει o Γιάννης Ντόκος*

Έχεις ποτέ αναρωτηθεί: “Πού σταματάει ο “φυσικός” μου εαυτός, και πού ξεκινάει ο ψηφιακός;”; Μην εκπλήσσεσαι, αν δυσκολεύεσαι να απαντήσεις. Με καθημερινά τεχνολογικά άλματα να φέρνουν παντού κινητά τηλέφωνα, έξυπνα ρολόγια και φριτέζες με wifi, τα όρια μεταξύ του ψηφιακού και απτού μας κόσμου ολοένα θολώνουν. Και, σαν να μην έφτανε η παραπάνω σύγχυση, προσβολές στον φυσικό κόσμο επιφέρουν μεταβολές στον ψηφιακό, και τούμπαλιν. Πόσω δε μάλλον, όταν βρισκόμαστε σε χώρους και περιβάλλοντα που χρησιμοποιούνται από περισσότερα, καλόβουλα αλλά και κακόβουλα, άτομα. Πώς όμως μπορούμε να φροντίσουμε, ούτως ώστε η παρουσία μας σε φυσικά και ψηφιακά δημόσιους χώρους να γίνεται με τρόπο ασφαλή; Παρακάτω θα σου δείξω πόσο εύκολα μπορούν να πληγούν τα ψηφιακά σου όρια στον φυσικό κόσμο, και πώς να μείνεις ασφαλής σε αυτόν.

Το δωρεάν wifi έχει ένα κόστος

Παραδέξου το, το έχεις κάνει ουκ ολίγες φορές - είσαι έξω, και δε θες να χαλάσεις δεδομένα για να συνδεθείς στο ίντερνετ. Ευτυχώς, είσαι σε καφετέρια με ανοιχτό ή δημόσια διαθέσιμο wifi! Είναι η τυχερή σου μέρα, αλλά μπορεί να μετατραπεί στην χειρότερή σου μέρα εξίσου εύκολα. Γιατί ομώς; Όπως εσύ έχεις δωρεάν πρόσβαση στο δίκτυο της καφετέριας προκειμένου να χαζέψεις στο ίντερνετ, την ίδια πρόσβαση θα μπορούσε να έχει κάποιος ο οποίος ενδιαφέρεται για τα δεδομένα σου. Το ΑΦΜ σου, τους κωδικούς στους λογαριασμούς σου (τραπεζικούς και μη), τις επικοινωνίες σου. Και με την πρόσβαση που έχουν στο κοινόχρηστο δίκτυο, οι τρόποι να σε βλάψουν είναι ατέλειωτοι - ανακατεύθυνση των στοιχείων σου, κλοπή ταυτότητας, ψεύτικα σάιτ της τράπεζας της επιλογής σου. Μετά θα τρέχεις, και δεν θα αξίζει τα λίγα mb που σώζεις με το δωρεάν ίντερνετ.

Τι να κάνω;

Όσο απλά μπορείς να πάθεις κακό, τόσο απλό είναι να προστατευτείς από αυτό. Ενδεικτικά, πράξε ώς εξής:

● Μη χρησιμοποιείς το δημόσια διαθέσιμο δίκτυο: Είναι ελκυστικό, αλλά αν μπορείς και δεν επείγει, μη το χρησιμοποιήσεις. Χρησιμοποίησε τον πάροχο της επιλογής σου για να συνδεθείς μέσω κινητής τηλεφωνίας, ή περίμενε να γυρίσεις σπίτι και να μπεις μέσω του δικού σου (ελπίζω ασφαλούς) wifi.
● Αν πρέπει οπωσδήποτε να συνδεθείς στο δημόσιο δίκτυο, συνδέσου μέσω VPN: Με αυτό τον τρόπο, τα δεδομένα σου ταξιδεύουν μέσα σε ένα κρυπτογραφημένο τούνελ που δύσκολα προσβάλλεται από κακόβουλα άτομα.
● Πρόσεχε σε ποιές υπηρεσίες συνδέεσαι και τί δεδομένα μοιράζεσαι: Αν θες να ολοκληρώσεις τραπεζικές συναλλαγές διαδικτυακά, καλύτερα να μην το κάνεις από το wifi της καφετέριας ή του αεροδρομίου.

Μήπως σε παρακολουθούν;

Χρησιμοποιώ τη δημόσια συγκοινωνία συχνά. Όταν δεν έχω κάτι να κάνω, μου αρέσει να παρακολουθώ τους γύρω μου (όχι δόλια, το ορκίζομαι!). Μου έχει τύχει ουκ ολίγες φορές να παρατηρήσω κάποιον επιβάτη, ο οποίος όντας απορροφημένος στο κινητό ή τον υπολογιστή του, προσελκύει πολλά βλέμματα στην οθόνη του. Τα βλέμματα κάποιες φορές δεν αποστρέφονται, είναι επίμονα, και ενίοτε οδηγούν σε μηχανορραφίες, σκέψεις και σημειώσεις από τον δράστη. Με τον ίδιο τρόπο, μπορεί και από σένα να αποσπάσουν το pin της συσκευής ή τον κωδικό της εφαρμογής της τράπεζάς σου, ή ίσως το pin της κάρτας σου όταν κάνεις ανάληψη, και να τα απομνημονεύσουν ή να τα σημειώσουν κάπου. Την πάτησες…

Το φαινόμενο shoulder surfing (ελληνιστί “οπτική υποκλοπή”) δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό, διότι εκμεταλλεύεται την αφηρημάδα ή την αφέλειά μας. Και, κακά τα ψέματα, σε μία χώρα όπου το κοινωνικό ενδιαφέρον (ήτοι κουτσομπολιό) “πάει σύννεφο”, και να κοιτάζει ο άλλος, δε δίνουμε σημασία.

Τι να κάνω;

Αν βρίσκεσαι σε δημόσιο χώρο περιτριγυρισμένος από περίεργα βλέμματα, οι παρακάτω ενέργειες μπορεί να βοηθήσουν:

● Γίνε λίγο καχύποπτος/η:Μην εμπιστεύεσαι άτομα γύρω σου τα οποία δεν ξέρεις (καλά). Σε δημόσια σημεία, καθένας μπορεί να έχει αγαθά ή μοχθηρά κίνητρα. Κάλυψε το pin σου στην τράπεζα, ή εγκατάστησε μια οθόνη προστασίας ιδιωτικότητας στο κινητό ή τον υπολογιστή σου (είναι καλή επένδυση!). Όπως λένε στο χωριό μου, zero trust!

● Κοίτα τους κι εσύ: Τώρα παίζεις με την ψυχολογία τους. Αν κάποιος φαίνεται να σε κοιτάει ύποπτα με σκοπό να σου αποσπάσει δεδομένα και στοιχεία, ανταπόδωσε το βλέμμα. Όχι με μανία (μη βρεις το μπελά σου), αλλά με τρόπο που να δείχνει ό,τι έχεις επίγνωση της κατάστασης. Συνήθως αυτό αρκεί να τους κάνει να σταματήσουν.

● Play it safe: Όπως και στη παραπάνω περίπτωση, αν θεωρείς οτι τραβάς τα βλέμματα πάνω σου (με σκοπό να σου υποκλέψουν τα στοιχεία, προφανώς!), καλύτερα να αποφύγεις να ανοίξεις εκείνο το αρχείο που αναγράφει το ΑΦΜ, την ημερομηνία γέννησής σου και τον αριθμό τηλεφώνου σου.

Τα πράγματά σου και τα μάτια σου!

Φαντάσου το εξής σενάριο: βρίσκεσαι στο σινεμά και θες επειγόντως να χρησιμοποιήσεις την τουαλέτα. Αφήνεις το κινητό σου πάνω στο κάθισμα. Τί μπορεί να πάει στραβά; Πολλά μπορούν να συμβούν.. Κάποιος κακόβουλος μπορεί να έχει βάλει στο μάτι το τηλέφωνό σου, και με την πρώτη ευκαιρία να το αρπάξει. Ίσως δουλεύεις remote από μια καφετέρια και θες να κάνεις ένα διάλειμμα. Θα άφηνες τον υπολογιστή σου ξεκλείδωτο πάνω στο τραπέζι; Ελπίζω πως όχι.

Οι προσωπικές μας συσκευές είναι σαν την κεντρική πόρτα του σπιτιού μας - αν είναι ανοιχτές ή ξεκλείδωτες, προσκαλούν πιθανούς εγκληματίες να εισβάλλουν και να υφαρπάξουν χρήσιμα για αυτούς στοιχεία. Μη τους δώσεις αυτή τη δυνατότητα.

Τι να κάνω;

Αν βρίσκεσαι σε δημόσιο χώρο, όπου η συσκευή σου κινδυνεύει να κλαπεί ή να διαρραγεί, κάνε τα ακόλουθα:

● Πάρε τη συσκευή μαζί σου: Μην αφήνεις ανεπίβλεπτες τις συσκευές σου, εάν υπάρχει ο παραμικρός κίνδυνος απώλειας ή κλοπής. Και προφανώς, μην την αφήνεις σε ανοιχτή θέα, ούτε καν μέσα στο κλειδωμένο σου αυτοκίνητο. Δες ένα παράδειγμα εδώ

● Κλείδωσέ την: Πάντα κλείδωνε τη συσκευή σου όταν δε βρίσκεσαι κάπου κοντά. Αυτό δε θα σε σώσει από την απώλεια δεδομένων, αλλά τουλάχιστον θα κερδίσεις λίγο χρόνο.

● Ενεργοποίησε τη δυνατότητα απομακρυσμένης διαγραφή: Ως ύστατο μέτρο, εάν είναι τεχνικά εφικτό, ενεργοποίησε τη δυνατότητα να διαγράψεις τα περιεχόμενα της συσκευής σου εξ αποστάσεως.

*Ο Γιάννης Ντόκος είναι IT GRC Expert. 

by Homo Digitalis

H Homo Digitalis φόρεσε το γιλέκο της αγάπης συμμετέχοντας στη δράση "πωλητής για μία ώρα" του περιοδικού δρόμου "σχεδία"

by Homo Digitalis

Δηλώσεις της Προέδρου μας, Ελπίδας Βαμβακά, στο 13ο e-Business & Digital Marketing World 2024

by Homo Digitalis